Elke zomer opnieuw: rel rond veiligheid zonnebrandcremes. Feiten!

Zolang ik actief ben in de online wereld, kan ik me herinneren dat er kranten zijn die relletjes opzetten over antizonnebrandcremes en hun veiligheid. Deze zomer is het de beurt aan de Belgische krant HLN.be.

Deze krant stelt dat er in Amerika 500 zonproducten zijn getest, waarvan de helft onveiligheid blijkt, sterker nog: het risico op huidkanker juist aanzienlijk verhogen in plaats van verlagen. De boosdoeners zijn stoffen als uv-filter oxybenzone en het huidcelstimulerende stofje retinol palmitaat.

Op Facebook wordt zo’n angstbericht dan ook driftig verspreid, en krijg ik het journalist ook in mijn maag geschoven. Altijd fijn natuurlijk om op de hoogte gehouden te worden van het laatste nieuws via onze lezers, maar…..is hier ook sprake van echt nieuws? Nee…of wellicht gedeeltelijk.

Wat wordt er in het artikel aan nieuwsfeiten geclaimd?

De Amerikaanse Milieu – lobbyorganisatie Environmental Research Group heeft 500 producten getest: De Amerikaanse counterpart heet anders, namelijk Environmental Working Group. In Engeland zit een organisatie die Environmental Research Group heet, en is verbonden aan het Kings College. Deze laatste organisatie heeft helemaal geen onderzoek gedaan. De Amerikaanse EWG heeft enkele jaren geleden een groot onderzoek gedaan naar zonproducten, maar nergens is dit vinden dat het dit jaar opnieuw is gedaan. Op hun site blijven ze elk jaar hun visie in een nieuw jasje gegoten naar buiten toe ventileren.
Uit het onderzoek van – we noemen het nu toch maar EWG – blijkt dat er nog erg veel producten tegen uv-straling stoffen als retinyl palmitaat en het uv filter oxybenzone gebruiken. Dit zou erg slecht zijn. Volgens EWG krijg je juist huidkanker van retinol en derivaten en werkt het uv-filter oxybenzone hormoonverstorend. Maar wat is eigenlijk het laatste nieuws omtrent deze stoffen en is deze informatie over Amerikaanse producten ook nuttig voor Europeanen. Ja, als je je producten in de USA koopt, nee, als je alleen Europese merken koopt. In Europa wordt GEEN retinol en derivaten in uv-producten verwerkt en mocht je ze wel vinden, koop ze niet! De stof maakt de huid inderdaad gevoeliger voor uv-straling, en van teveel inwerking van uv-straling kun je huidkanker krijgen. Maar waarom gebruiken die gekke Amerikanen die stof dan nog?Omdat er ook onderzoeken zijn blijkbaar waaruit naarvoren komt dat de stof juist een anti-vrije radicaal werking heeft. EWG bracht het bericht voor het eerst naar buiten in 2010 nadat er een muizenstudie was gedaan met de stof en blootstelling aan uv-straling. Die studie was niet onomstreden, er was met muizen gewerkt die toch al tumorgevoelig waren. Lees hier de achtergronden nog eens. Maar hoe zit het dan met oxybenzone? Ook dat boert elk jaar op, ook in ons land. Cosmetisch onderzoeker Jetske Ultee bracht het vorig jaar nog in het nieuws, in navolging van al langduriger berichtgeving erover in Amerika. Ze hanteert ook een eigen lijst die oxybenzone vrij is. Ze pleit voor verbod, vanwege de mogelijk hormoonverstorende werking. Het wetenschappelijk comite van de Europese Commissie heeft zich in 2012 nog gebogen over de veiligheid van de stof en stelde toen dat concentraties tot 6% in uv-care en tot 0,5% in andere cosmetica geen veiligheidsrisico’s met zich meebrengt. Wel wordt gewaarschuwd voor allergene bijwerkingen van de stof, maar dat staat los van de hormoonverstorende eigenschappen die het zou hebben volgens tegenstanders. Lees de uitspraken hier nog maar eens terug. Toch is het laatste woord er nog niet over gezegd, zo weet ik van Ronald van Welie van de Nederlandse Cosmetica Vereniging. Er wordt wel opnieuw gekeken naar de percentages en wellicht worden de normen aangescherpt. Ik heb hem hier eerder dit jaar nog eens naar gevraagd, maar toen was er nog steeds niets bekend. Men treuzelt wel daar, bij die SCCP, vind ik. Vind je het een onprettig idee, koop dan gewoon zonnebrandproducten zonder oxybenzone, ze zijn er volop. Klachten over irritaties door zonnebrandproducten zijn er overigens volop, zo meldt ook het RIVM in het onderzoek dat in 2011 werd afgerond onder consumenten. Lees hier maar. Helaas wordt uit dit onderzoek niet duidelijk om welke uv-filters het gaat bijvoorbeeld, en of die een rol spelen, net zo min als duidelijk wordt hoe oud de producten waren die de klachtmelders gebruikten. Of dat ook uv-gevoeligheid van de huid in het algemeen een rol speelt.
Het nieuwsartikel meldt je dat maar beter geen spray kunt gebruiken. Er wordt niet uitgelegd waarom niet, maar er wordt wel gesuggereerd dat je met creme een dikkere laag kan aanbrengen. Dit is een feit.Dat neemt niet weg dat je ook dik genoeg kan sprayen, maar het vraagt meer zorgvuldigheid. Sprayen voelt al snel verkoelend en wekt dan de suggestie dat het wel goed is.
In het artikel wordt geschreven dat producten die een witte laag achterlaten het beste zijn. Dit is achterhaalde informatie. Dankzij nanotechnologie kunnen minerale deeltjes nu zo klein gemaakt worden dat ze geen witte waas meer achterlaten. En, leuk detail: de EWG heeft zelf gemeld dat ze die nano minerale filters toch wel heel goed vinden werken tegen uv-straling. Discussiepunt wereldwijd blijft wel of die nanodeeltjes niet kunnen doordringen in het lichaam via een kapotte huidbarriere. Vanwege het gebrek aan voldoende kennis daarover hebben talloze overheden, waaronder die in NL nu gesteld dat nano-gebruik vanaf juli 2013 op de verpakking van cosmetica moet staan. Zorgelijk is ook de mogelijkheid dat die deeltjes in te grote hoeveelheden in ons milieu terecht gaan komen en we niet weten welke invloed dat gaat hebben op ecosystemen.
Een factor 30 zou te verkiezen zijn boven een factor 50 – men legt in het artikel niet uit waarom. Je kunt hier achter staan of niet. Ik gebruik zelf ook meestal een 50 en met zeer goed resultaat tegen verbranding. Maar….ik heb van wijlen professor Johann Wiechers geleerd dat een 50 maar zeer weinig extra bescherming biedt ten opzichte van een factor 30. Factor 50 geeft dan vooral schijnzekerheid en dat is gevaarlijk. Lees dit artikel maar.
Men adviseert vooral natuurlijke producten te gebruiken, dus minerale filters die worden aangevuld met natuurlijke olien voor de huid. Dat is een prima idee, mineralen zijn natuurlijke elementen. Bovendien kunnen ze iets huidvriendelijker zijn omdat ze op de huid blijven liggen en alleen zonlicht weerkaatsen. De gangbare synthetische filters absorberen licht en geven iets meer risico op huidreacties. Maar dat neemt niet weg dat onze Europese filters heel goed zijn, zoals o.a. geproduceerd door L’ Oreal voor haar vele cosmeticamerken, en Tinosorb van BASF. Eucerin heeft nu zelfs uv-care speciaal voor de zongevoelige huid. RoC heeft producten die ook goed op de natte huid hechten. Aanvullen met huidverzorgende stoffen is altijd goed. Ik pleit ook voor extra anti-oxidant suppletie in de zomer voor huidbescherming en extra krachtige anti-oxidantcosmetica voor huid als gewone verzorging. Blijf verder vooral tussen 12 en 2 uit zon, bescherm je huid met een echt een serieus dikke laag zonnemiddel, en draag kleding! Stof is een fijne extra bescherming tegen uv-straling. En weet je dat ook in de schaduw kan verbranden, want uv-licht komt overal, en wordt ook weerkaatst. Lees tot slot hier meer over het fysiologische proces van verbranding.