Dermatoloog Francis Wu: hoe minder ozon, hoe meer UVB en huidkanker

Het is algemeen bekend dat de invloed van ultraviolette straling huidveroudering zoals rimpels, pigmentvlekken en huidkanker kunnen veroorzaken. Maar luchtvervuiling draagt hier ook aan bij…

Blootstelling aan fijnstof, ozon, koolwaterstoffen….

Onze huid wordt dagelijks blootgesteld aan luchtverontreinigende stoffen zoals polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK), vluchtige organische stoffen (VOS), oxiden, fijnstof (FS), ozon (O3) en sigarettenrook. Hoewel menselijke huid een barrière heeft tegen chemische en fysische luchtverontreinigende stoffen, kan langdurige of herhaalde blootstelling aan hoge niveaus van deze stoffen ernstige negatieve effecten op de huid.

Van rimpels, tot acne, eczeem en huidkanker

Het beschermende vermogen van de huid is niet onbeperkt. Problemen ontstaan ​​wanneer een abnormale blootstelling aan omgevings-stressoren ontstaat en de normale afweermogelijkheden van de huid niet meer voldoende zijn. Afhankelijk van de aard van de luchtverontreinigende stoffen en de huidbarrière,  penetreren  deze stoffen in de huid en dat draagt dus bij aan versnelde veroudering van de huid, ontstekingsreacties of allergische aandoeningen zoals eczeem, psoriasis en acne en huidkanker.

Welke effecten hebben al die stoffen en straling op onze huid?

Ultraviolette straling

De ultraviolette straling van de zon bestaat uit drie stralingssoorten: UVA (320-400 nm), UVB (280-320 nm) en UVC (180-280 nm). Meer dan 95% van de zonne-UVR dat het aardoppervlak bereikt is UVA. UVB is
1-5%, terwijl de meeste UVC wordt geabsorbeerd door de ozonlaag. UVA is overdag het hele jaar door met een relatief gelijke intensiteit aanwezig, en dringt door wolken en ramen heen. De intensiteit van UVB hangt af van het seizoen, de locatie in de wereld en de tijd van de dag.

Invloed van veranderingen in de ozonlaag

Kleine veranderingen in de ozonlaag door chlorofluocarbons (CFK’s) en andere industrieel geproduceerde stoffen die de ozonlaag aantasten, heeft invloed op de penetratie van kortere golflengten zoals ultraviolet (UVA, UVB) op grondniveau. Voor elke 1% ozon afname is er een toename van 2% UVB straling en daardoor een toename van 2% huidkanker is voorspeld.

De effecten van ultraviolette straling op de huid zijn afhankelijk van de golflengte. UVA is betrokken bij huidveroudering (A voor aging) en dringt diep in de basale laag van de epidermis en dermale fibroblasten.

DNA schade door UVB – als gevolg van verbranding

UVB wordt grotendeels geabsorbeerd in de bovenste epidermale huidlaag en geeft directe DNA schade. Verbranding is een teken van DNA schade!

Zowel UVA en UVB zijn betrokken in de ontwikkeling van huidkanker zoals maligne melanoom, basaal celcarcinoom (BCC) en plaveiselcelcarcinoom (SCC). 

• Wil jij weten hoe schoon de lucht is in Europa,  deze realtime online meter

UVA + milieuverontreinigende stoffen = huidveroudering

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat UVA straling in combinatie met milieuverontreinigende stoffen, zoals polycyclische aromatische koolwaterstoffen uit kolen, brandstof, aanbranden van eten (barbecueën) en sigarettenrook huidveroudering kan veroorzaken.

Polycyclic aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) = oxidatieve stress – kan leiden tot huidkanker

PAK’s behoren tot de meest voorkomende organische verontreinigende stoffen. De belangrijkste bron van atmosferische PAK  is gestookt hout. Het wordt ook gevonden in auto-uitlaatgassen (bijzonder dieselmotoren), en in alle rook bij de verbranding van organisch materiaal (inclusief sigarettenrook).  

Hieronder tref je een overzicht van de verschillende PAK’s:

1. naftaleen
2. antraceen
3. fenantreen
4. fluoranteen
   
5. benzo(a)antraceen
6. chryseen
7. benzo(k)fluoranteen
8. benzo(a)pyreen
9. benzo(ghi)peryleen
10. indeno(1,2,3 cd)pyreen
11. 2,3,7,8-tetrachloordibenzo-p-dioxine (TCDD)
    

PAK’s worden opgenomen via je haarfollikels

In een dierexperimenteel onderzoek werd huidpigment door PAK’s opgewekt, in plaats van door UV straling. Het blijkt dat de huid het kan absorberen via de haarfollikels en transepidermaal – dus door de huid heen. Het leidt tot oxidatieve stress in de huid, en dus tot versnelde huidveroudering.  PAK’s waren in dierstudies ook betrokken bij de ontwikkeling van huidkanker. Metabolieten van PAK, zoals epoxiden en diolen, binden aan DNA en kunnen huidtumoren veroorzaken.

Chlooracne door blootstelling aan PAK’s

PAK’s kunnen ook chlooracne veroorzaken. Dit is een zeldzame voor van acne die zich uit met veel mee-eters, cystes. Bij een ernstige chloorvergifiting kunnen ook aandoeningen aan de lever ontstaan. Vooral dioxine geeft een enorme schade aan de huid. Deze stof wordt gevormd tijdens afvalverbranding, metaalproductie, en fossiele brandstoffen en verbranding van hout. De Oekraïnse politicus Viktor Yuschenko was ermee vergiftigd.

• Wil jij weten hoe schoon de lucht is in Europa,  deze realtime online meter

Vluchtige organische stoffen (VOS) = voorstadia huidkanker en eczeem

Afkomstig uit organische oplosmiddelen in verven, overspuiten van voertuigen, omgevingstabaksrook, opgeslagen brandstoffen, uitlaatgassen van auto’s (bijvoorbeeld benzeen) en emissies van industriële installaties (bijvoorbeeld tetrachlooretheen). 

VOS (inname van hexachloorbenzeen) kunnen pre-kanker huidletsels veroorzaken in ratten.

In gekweekte keratinocyten blootgesteld aan VOS werd een verhoging aan onstekingsstoffen waargenomen. Deze stoffen kunnen mogelijk bij de ontwikkeling van ontstekings- en/of allergische reacties zoals atopische dermatitis of eczeem betrokken zijn.

Fijnstof (FM) = pigmentvlekken + rimpels

Fijnstof (FM)  zijn deeltjes van verschillende omvang en samenstelling in de lucht. De hoofdcomponenten zijn metalen, organische verbindingen, materiaal van biologische oorsprong en reactieve gassen. Partikels uit het verkeer worden als de meest schadelijke bestanddelen van fijn stof beschouwd.

Vanwege de bijzondere fysische eigenschappen van die stoffen kan het oxidatieve stress in menselijke huid opwekken, wat aan huidveroudering bijdraagt. Een studie toonde een aantoonbare relatie aan tussen huidverouderingsverschijnselen als pigmentstoornissen en rimpels en blootstelling aan fijnstof.

• Wil jij weten hoe schoon de lucht is in Europa,  deze realtime online meter

Eczeem in gebieden met veel luchtvervuiling

Atopische dermatitis is in de afgelopen decennia gestaag toegenomen in Europa  en een aantal studies wijzen erop dat het meer voorkomt bij kinderen die in gebieden met veel luchtvervuiling wonen. De meeste luchtverontreinigende stoffen fungeren als aspecifieke irriterende stoffen en hebben effect op het immuun systeem.

Een Oost en West-Duitse vergelijkende studie toonde aan dat het voor komen van atopisch eczeem hoger was in Oost-Duitsland door zwavelachtige vervuiling. En er was een sterke relatie met atopisch eczeem bij blootstelling aan stikstofoxide binnenshuis en in de nabijheid van zwaar verkeer.

De effecten van verkeersgerelateerde luchtverontreiniging en klimatologische factoren op eczeem bij middelbare scholieren werd ook beoordeeld in Taiwan. Daar werd aangetoond dat eczeem in de elleboogsplooien werd geassocieerd met verkeersgerelateerde luchtvervuiling in combinatie met een lage lucht vochtigheid. 

Sigarettenrook breekt bindweefsel af

Sigarettenrook is een zeer complex aerosol bestaande uit duizenden chemische stoffen, zoals reactive oxygen species (ROS), reactief stikstof soorten en elektrofiele aldehyden, carcinogenen, zoals benzo [a] pyreen en 4- (methylnitrosoamino) – 1- (3-pyridyl) -1-butanon (NNK), alsmede een grote hoeveelheid zuurstof radicaalvormende stoffen, zoals catechol.

Reactieve oxidanten en vrije radicalen uit sigarettenrook kunnen de vetten rond celmembramen in je lichaam afbreken. Dit proces wordt lipide peroxidatie genoemd. Hierdoor ontstaat ook DNA schade.

Roken is gecorreleerd met dieper rimpels door afbraak van bindweefsel in de huid en voortijdige veroudering gezichtshuid. Zware rokers  hebben 4,7 keer meer kans op rimpels dan niet-rokers. Dit is onafhankelijk van de blootstelling aan de zon. Echter de combinatie van roken en blootstelling aan de zon kan een synergetisch effect hebben op voortijdige huidveroudering.

• Wil jij weten hoe schoon de lucht is in Europa,  deze realtime online meter

Roken en psoriasis

Een recente meta-analyse studie van 146.934 psoriasis patiënten, suggereerde  dat roken een onafhankelijke risicofactor is voor het ontwikkelen van psoriasis. En mannen met psoriasis die meer dan 10 sigaretten per dag roken hebben meer psoriasis plekken op hun ledematen.

Roken en acne

Rokers hebben vaker acne. Er is ook een relatie aangetoond tussen de ernst van acne en de hoeveelheid sigaretten die gerookt wordt. 

Zwaardere verhoorning van de huid door nicotine

Sigarettenrook veroorzaakt een zwaardere verhoorning van de bovenste huidlaag. Vooral nicotine is de boosdoener. Nicotine kan ook het ontstaan van mee-eters veroorzaken, via de stimulatie van de nicotine ACh-receptor op epidermale keratinocyten (de buitenste huidlaag, of wel de dode huidcellen).

Vorming van mee-eters en ontstekingen daarin

Daarnaast komen er door roken pro-inflammatoire cytokine (ontstekings bevorderende stoffen) vrij met als gevolg ontsteking in de mee-eters. Roken is ook geassocieerd met  plaveisel cel carcinoom (PCC), terwijl het verband tussen roken en BCC en melanomen nog controversieel blijft.