Agarwood is een unieke houtsoort dat recent ook wordt gebruikt in Westerse parfums; een houtsoort die waarschijnlijk ook meteen de duurste is.
Agarwood is een van de vele namen. De meest gebruikte naam is de Arabische naam Oudh of Oud (spreek uit als ‘oed’); andere namen zijn de Latijnse naam Aquilaria, agar, aloehout, adelaarshout, agalocha, aguru en gaharu.
Vanwaar de interesse voor agarwood in het parfumalfabet? En waarom Agarwood als eerste item in het parfumalfabet?
Oudh is hot!
Hoe ruikt het?
Voor ons Europeanen ruikt het in eerste instantie onbekend en mogelijk zelfs bevreemdend (het is even wennen, maar dan heb je ook wat..). Als je in Arabische of Aziatische landen bent geboren of lang hebt gewoond, ervaar je de geur waarschijnlijk als zeer bekend, comfortabel en feestelijk. Vaak gebruikt bij feesten en speciale ceremoniële momenten, geluk en aantrekkingskracht schenkend, de kwade energie wegdrijvend.
Als ik de geur van de pure olie zou mogen omschrijven is het met “vol, warm, balsamisch, houtig, iets rokerig, stoffig, een vleugje muffe boeken en oude kelders, met een bitterzoete twist”.
Bedwelmend
De eerste keer dat ik echte Oudh-hout rook dat ceremonieel verhit werd, zodat het hars er uit komt borrelen, werd deze geur nog verder geïntensiveerd met een medicinaal karakter en meer rokerigheid (logisch..). De geur werd haast bedwelmend, erg indrukwekkend zelfs. De Arabische dame die dit hout voor me verhitte, vertelde hierbij dat dit me op liefdes-, financieel en zakelijk vlak geluk zou brengen (altijd fijn!). Harmonieus verwerkt in een compleet parfum geeft het een mystieke twist aan de totale geur, die (quote Erik Zwaga:) “de geuren van ambergris, zoete wierook, tabak en hout verenigt”.
Waar wordt het voor en in gebruikt?
Het gebruik van Agarwood is waarschijnlijk al net zo lang bekend als bijvoorbeeld sandelhout. Eeuwenlang werd Oudh al gebruikt bij religieuze en andere feestelijkheden in Arabische en Indische landen, in China en Japan, vooral als hoogkwalitatieve wierook.
Vandaar dat Oudh ook wel ‘het hout der goden’ wordt genoemd. Ook kent Oudh vele medicinale toepassingen, zoals bij problemen met spijsvertering, verkoudheid en huidziekten. Olie van Oudh wordt veel gebruikt in Arabische parfumoliën, zoals in de traditionele attars (gebaseerd op o.a. rozenolie en Oudh-olie)
Voor de parfumerie is natuurlijk de unieke geurnuance het belangrijkste. Hoewel, de mooie verhalen over Oudh als aphrodisiac natuurlijk ook een interessant haakje zijn om nog omweerstaanbaarder te ruiken!
Niche
Zoals vaak in parfumland begonnen eerst enkele kleine niche merken met parfums gebaseerd op Oudh (zoals Black Aoud van Montale, Oud van Mona di Orio, Secret Oudh van Caron), gevolgd door de wat grotere en commerciële merken (zoals Private Blend Oud Wood van Tom Ford, Miroir des Voluptés van Thierry Mugler, Privé Oud Royal van Armani). Yves Saint Laurent was in 2002 zijn tijd ver vooruit met zijn gewaagde geur M7 met Oudh-olie. Je kunt erop wachten dat de merken van L’Oréal, Coty en LVHM nu ook zullen volgen.
Wat is het?
Agarwood wordt gevormd door een reactie van de boom uit de Aquilaria-familie op schimmels of bacteriën. De bomen worden als het ware geïnfecteerd door een schimmel, waardoor de boom een beschermende sterk geurende hars gaat afscheiden en een soort vermolming van het hout optreedt.
Het hout in het hart van deze takken of stammen (harthout) wordt hierdoor steeds donkerder en harder. Sommige bomen kunnen wel meer dan 100 jaar worden. Vaak wordt alleen het donkere geïnfecteerde deel geoogst, worden er nieuwe inkepingen in het hout gemaakt waar de vermolming kan plaatsvinden en kan de boom weer verder groeien.
Tenslotte wordt uit dit hout de kostbare intensief geurende olie gehaald d.m.v. destillatie.
Houtsoort
Van de boomsoort Aquilaria zijn meer dan 15 verschillende soorten bekend, de meest geliefde voor Oudh in parfums is de Aquillaria Malacenensis. Deze boom is de zogenaamde koningin van de Indonesische Oudh, die wel 40 m hoog kan worden en met een diameter van 80 cm. De Aquilaria bomen groeien in Azië & Arabische landen, zoals India, Indonesië, Maleisië en Thailand.
Kostbaar
De prijs van pure Oudh olie is zeer hoog, door een combinatie van schaarste (bepaalde boomsoorten staan onder internationale bescherming), lage opbrengst per hoeveelheid hout (12-20 ml olie uit 20 kg hout) en het typische arbeidsintensieve proces bij het winnen van het hout & de olie. De huidige marktprijs van een pure Oudh-olie ligt nu zelfs rond EUR 15.000-20.000 per kilogram. Gelukkig is Oudh zeer krachtig en uitgesproken, zo heb je relatief weinig olie nodig voor een effect.
Uit kostprijsoverwegingen en door schaarste worden er ook veel mengsels van natuurlijke pure Oudh met synthetische componenten gebruikt. Echter het goedkoop synthetisch namaken van Oudh is geen reële optie. Bepalend voor de karakteristieke geur van Oudh zijn namelijk de sesquiterpenen. Laten deze nu net ook heel ingewikkeld en kostbaar zijn om te synthetiseren.
Meer lezen?
- Steffen Arctander: Perfume and Flavor Materials of Natural Origin, pagina 49.
- Erik Zwaga over Oudh op BeautyJournaal
- Naheed Shoukat Ali over Oudh
- Bo Jensen over essentiele olie van Oudh
Lees meer over parfumbegrippen in het woordenboek
