In het artikel over druivenpitextract zijn we ingegaan op één van de flavonoïden: de proanthocyanidinen (OPC). Deze actieve stof in druivenpitextract is een onderdeel van een grotere familie, die de flavonoïden heten.
Flavonoïden zijn natuurlijk voorkomende verbindingen, waarvan er inmiddels zo’n 5000 zijn geïsoleerd. Het zijn secundaire plantenstoffen die als pigmenten zorgen voor de kleur van planten en de aantrekking van insecten. Hiernaast zijn het actieve stoffen die de plant beschermen tegen UV-straling, oxidatie, vraat, bacteriën en schimmels.
Door hun vaak bittere smaak schrikken ze plantenetende insecten af. Flavonoïden vormen de grootste groep binnen de polyfenolen. Ze komen breed verdeeld voor in onze voeding, waaronder in fruit, groente, thee en rode wijn, al naar gelang de soort. Tabel 1 geeft een overzicht van de verschillende subklassen en bijbehorende flavonoïden. Factoren die bijdragen aan een deficiëntie van flavonoïden zijn onvoldoende inname van groenten en fruit, evenals het routinematig consumeren van industrieel verwerkte groenten en fruit.
| Table 1: Common Dietary Flavonoids Tabel 1: Soorten flavonoïden | ||
| Flavonoïde subklasse | Flavonoïden | Voedselbronnen |
| Anthocyanidinen | Cyanidin, Delphinidin, Malvidin, Pelargonidin, Peonidin, PetunidinCyanidine, Delfinidine, Malvidine, Pelargonidine, Peonidine, Petunidine | Rode en blauwe bessen, rode en paarse druiven, rode wijn |
| Flavanolen | Monomeren: Catechinen, Epicatechinen, Epigallocatechinen, Epicatechinegalaat (esters van galluszuur met catechine) Dimeren en Polymeren: ProanthocyanidinsTheeflavinen, Theerubiginen, Proanthocyanidinen (OPC) |
Catechinen: groene en witte thee, cacao (chocoladeproducten met een cacaopercentage van 70% of meer en bittere chocolade), druiven, bessen, appels Theeflavinen, Theerubiginen: met name zwarte thee Proanthocyanidinen: chocolade, appels, bessen, druiven(pitten), rode wijn |
| Flavanonen | Hesperetin, Naringenin, EriodictyolHesperetine, Naringenine, Eriodictyol | Citrusvruchten en sappen, bijvoorbeeld, sinaasappels, grapefruits, citroenen |
| Flavonolen | Quercetin, Kaempferol, Myricetin, IsorhamnetinQuercetine, Kaempferol, Myricetine, Isorhamnetine | Gele uien, lente-uitjes, boerenkool, broccoli, appels, bessen, thee |
| Flavonen | Apigenin, LuteolinApigenine, Luteoline | Peterselie, tijm, selderij, rode pepers |
| Isoflavonen | Daïdzeïne, Genisteïne, Glyciteine | Sojabonen, sojaproducten |
Werking van flavonoïden
Flavonoïden hebben een gunstige invloed op de huid door hun antioxidatieve eigenschappen, hun beschermende invloed op de bloedvaten en het bindweefsel en hun ontstekingsremmende effecten. Flavonoïden verminderen oxidatieve stress en UV-schade en versterken het natuurlijke verdedigingssysteem van de huid. Bovendien kunnen ze enzymprocessen in gunstige zin beïnvloeden die een rol spelen bij de celdeling (kanker), de bloedstolling (vaatproblemen), het cholesterolgehalte (hart- en vaatziekten). Tenslotte hebben de flavonoïden ook nog een anti-allergische werking.
Per individu verschilt de inname van flavonoïden aanzienlijk. Het is afhankelijk van de inname van de belangrijke bronnen uit onze voeding, de rijpheid van het fruit en hoe we het voedsel bereiden. Voor vruchten geldt bijvoorbeeld, hoe rijper de vrucht, hoe hoger het gehalte aan flavonoïden.
Synoniemen: Bioflavonoïden, secundaire plantenstoffen, vitamine P.
Aanwezig in: Fruit, groente, kruiden (o.a. ginkgo, arnica), specerijen, bonen en granen.
Interacties met nutriënten: Vitamine C en flavonoïden versterken elkaar wat betreft de antioxidant-eigenschappen. Tevens blijkt dat bij veel functies van vitamine C de aanwezigheid van flavonoïden nodig is. Interacties met geneesmiddelen: Het flavonoïde in grapefruitsap (Naringenine) remt een lichaamseigen enzym, betrokken bij de omzetting en afbraak van bepaalde medicijnen.
Literatuur en broninformatie:
1] Consumption of flavonoid-rich foods and increased plasma antioxidant capacity in humans: cause, consequence, or epiphenomenon? Free Radic Biol Med 2006; 41(12):1727-46
2] Expression of DNA repair and metabolic genes in response to a flavonoid-rich diet. Br J Nutr 2007; 98(3):525-33
4] http://www.vannature.nl/monografie/flavonoiden.html
5] Protective effects of myricetin against ultraviolet-B-induced damage in human keratinocytes. Toxicology in Vitro
6] Long-term ingestion of high flavanol cocoa provides photoprotection against UV-induced erythema and improves skin condition in women. J Nutr. 2006 Jun;136(6):1565-9.
