Clownseczeem, of medisch gezegd periorale dermatitis, is een uitslag die het meest voorkomt bij vrouwen tussen de 16 en 45 jaar. Maar ook bij kinderen met een leeftijd tussen de 7 maanden en 13 jaar. De huidaandoening bestaat uit kleine inflammatoire papels en pustels en/of rood/roze schilferige velden rond de mond of ogen.
Ontstaanswijze
De naam clownseczeem verklapt het al. Bij deze aandoening is alleen het gedeelte rondom de mond (periorale) of rondom de ogen aangedaan. Hoe clownseczeem precies ontstaat is nog altijd onbekend.
shop
Iconic Elements Sensitive Cream voor de gevoelige huid
Actueel gebruik van corticosteroïden in het gezicht kan een uitlokkende factor zijn voor het ontstaan. Het is nog onzeker hoe lokale corticosteroïden kunnen leiden tot clownseczeem, maar men denkt dat het aantasten van de micro-organismen in de haarfollikels een rol spelen. Op de huid zitten onschadelijke bacteriën die samen met de huid een natuurlijke barrière vormen. Wanneer die huidbarrière wordt verbroken, kunnen indringers sneller de huid binnendringen. Er is echter nooit een bacteriële verwekker van clownseczeem gekweekt.
Credits: Frank C. Müller | Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International
Mogelijke oorzaken
Naast corticosteroïden is er een ontzettende lange lijst met mogelijke oorzaken. Deze lijst varieert van medicatie, cosmetica producten, tandvullingen en weersveranderingen tot kauwgom en tandpasta met een hoog fluoridegehalte.
Ook hormonale factoren kunnen bijdragen aan verergering van clownseczeem bij vrouwen tijdens de premenstruele periode, tijdens de zwangerschap en bij het gebruik van orale anticonceptie of mirena spiraal.
Deze ingrediënten wil je vermijden
- Parabenen: deze verlengen de houdbaarheid van het product, maar het is erg belastend voor de huid. Ze remmen met name de groei van schimmels en van bacteriën. En kunnen hierdoor je eigen huidmicroboom beïnvloeden.
- Phenoxethanol, sodium hydroxymethylglycinate, benzylalcohol: dit zijn oplosmiddelen, conserveerstoffen en geurstoffen, ze wekken veel allergieën op.
- Sulfaten: bijvoorbeeld in shampoo’s hebben een sterk reinigende werking. Voor de huid kan het te agressief zijn.
- Propylene glycol en propanediol: kan voor veel mensen huidirriterend werken.
- Tolueen: verdunningsmiddel dat vaak in nagellak en nagellakremover zit.
- Fluoride: in tandpasta
- Isopropylmyristaat: zit vaak in bodylotions en is vrij veilig voor de huid. Maar heb je periorale dermatitis dan is dit stofje te agressief voor je.
- Oxybenzone: is een giftige chemische stof dat vaak een allergie op de huid veroorzaakt. Het zit vaak in zonnebrandcrème.
- Petrolatum (vaseline) PEGS en paraffine: Dit sluit de huid af door er een laagje op te leggen. Kan helpen de huidbarrière te verbeteren en vocht vast te houden, maar met periorale dermatitis kan het de poriën te veel afsluiten.
Daarnaast vermijd je het liefst ook parfum, alcohol, foundations op olie basis en bijenwas.
Deze ingrediënten kun je veilig gebruiken!
Zonnebrand op minerale zonnebrandfilter (zinkoxide en titaniumdioxide) basis en minerale foundation is veilig te gebruiken. Ook wil je op zoek gaan naar producten die vrij zijn van parfum en chemische stoffen.
Gebruik saffloerolie met linolzuur, dit verbetert de barrièrefunctie van de huid. Verder gebruik je huidverzorgingsproducten die niet vet zijn, maar wel een herstellend en kalmerend vermogen hebben. Producten zoals niacinamide en vitamine C bijvoorbeeld.
Hoe herken je clownseczeem?
Schilfering, pustels en papels zijn symptomen die ook in veel andere ziektebeelden voorkomen. Dus hoe weet je nu zeker dat je te maken hebt met clownseczeem?
Rosacea
Eén van de verwante is rosacea. Zowel rosacea als clownseczeem worden gekenmerkt door erythemateuze papels (rode verheven bobbeltje). Het bevindt zich in het gezicht. Echter komt rosacea vaak voor op de wangen, neus, voorhoofd en kin. Rond de ogen en mond komt rosacea echter niet vaak voor, terwijl bij clownseczeem deze plekken wel zijn aangedaan. Zowel als bij rosacea als bij clownseczeem komen er geen mee-eters (comedonen) voor. Wat we bij rosacea wel zien zijn teleangiëctasieën (kleine verwijde bloedvaatjes). Ondanks dat ze vergelijkbaar zijn in het klinische beeld, verschillen ze in de oorzaken en prognose.
Credits: James Heilman, MD | Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International
Wat kun je doen?
Clownseczeem kan bij de meerderheid van de patiënten effectief en veilig behandeld worden door een huidspecialist. De oorzaak opsporen is de eerste stap. Zijn dit de corticosteroïden of andere cosmetica producten? Dan kan het stoppen met deze middelen een aanbeveling zijn.
Mocht dit niet helpen dan kan er medicatie/lokaal or oraal antibioticum worden ingezet. Er is geen duidelijke standaardtherapie. De situatie en leeftijd van de patiënt is leidend. Orale antibiotica zoals doxycycline, minocycline of tetracycline worden vaak ingezet. Echter deze zijn minder geschikt voor patiënten onder de 8 jaar. Smeren met metronidazol of clindamycine of erytromycine is een mooi alternatief. Soms een combinatie van orale en de topicale therapie.
Vooruitzicht
Het uitgangspunt is natuurlijk stoppen met het gebruik van cosmetische producten die clownseczeem veroorzaken. Clownseczeem reageert vaak gemakkelijk op therapie, maar kan wel chronisch en terugkerend zijn. De prognose van periorale dermatitis is goed. Het vermijden van alle externe effecten leidt vaak tot verbetering. Hoewel het lang kan duren, zal het uiteindelijk litteken vrij genezen.
Heb jij een vraag aan Francis Wu over je huid? Stuur hem naar het contactformulier van BeautyJournaal ovv Francis. Je krijgt altijd persoonlijk antwoord.
Literatuur
- Hafeez Z. H. (2003). Perioral dermatitis: an update. International journal of dermatology, 42(7), 514–517.
- Lee, G. L., Zirwas, M. J. (2015). Granulomatous Rosacea and peririficial dermatitis. Dermatol Clin, 33, 447-455.
- Peters, P., & Drummond, C. (2013). Perioral dermatitis from high fluoride dentifrice: a case report and review of literature. Australian Dental Journal, 58(3), 371–372.
- Tempark, T., Shwayder, T. A. (2014). Perioral dermatitis: A review of the condition with special attention to treatment options.
- Tolaymat, L., Hall, M. R. (2020). Perioral Dermatitis. In Statpearls. Statpearls publishing.
- Hafeez F, Maibach H. An overview of parabens and allergic contact dermatitis. Skin Therapy Lett. 2013;18(5):5-7.
Lees ook:
- Monique belicht: eczeem door luchtvervuiling
- Hoe behandel je eczeem? Apotheker Joost Roth geeft tips
- Dr. Marco van Coevorden: hyaluronzuur injectie remt ontsteking bij rosacea en eczeem
