In dit artikel behandelen wij de 10 meest gestelde vragen met betrekking tot de zon. Nu de zomer in zicht is en we allemaal weer volop de zon in duiken is het tijd om goed op een rijtje te zetten wat de zon eigenlijk precies doet met onze huid.
1. Waarom zijn we zo graag in de zon?
Het antwoord op de eerste vraag is redelijk simpel. De zon maakt ons vrolijker en het laat ons lichaam vitamine D aanmaken wat uiteraard goed is voor je lichaam (botten en tanden). Uit onderzoek is gebleken dat 10 minuten zonlicht 100 keer zoveel vitamine D aanmaakt dan je via voeding in een dag binnenkrijgt. Ook zijn we minder depressief als de zon schijnt, je komt namelijk sneller uit een dal als je van de zon gaat genieten. Een wetenschappelijk onderzoek toonde aan dat zonlicht ook een direct effect heeft op ons hormoonstelsel. Het maakt endorfine aan, het gelukshormoon. Zonlicht zorgt daarnaast nog voor een sterker immuunsysteem door de aanmaak van witte bloedlichaampjes te stimuleren en het helpt bij de vermindering van klachten bij huidaandoeningen.
- Leestip! Lees hier hoe wetenschappers zonbescherming ontwikkelen die vitamine D toelaat
2. Welke soorten zonnestraling bestaan er?
Ongeveer 45-55% van de zonnestraling bestaat uit infrarood, 40-50% uit zichtbaar licht en zo’n 5% uit ultraviolette straling. Er zijn in totaal 3 ultraviolette stralingen, ultraviolet- A (UV-A), B en C. UV-C bereikt ons niet aangezien dat volledig door de ozonlaag wordt geabsorbeerd. Van de UV-B stralen bereikt slechts 20% de diepere delen van de opperhuid en 10% dringt door tot in de lederhuid. De UV-B straling zorgt met name voor het bruiningsproces en hierdoor wordt de huid ook rood. De UV-B stralen beschadigen de cellen in de opperhuid waardoor de bloedvaten in de lederhuid wijder worden. Het resultaat? Voor het oog zichtbare roodheid van de huid. UV-B prikkelt daarnaast ook pigmentcellen en zet aan tot de vorming van melanine (pigment), daardoor krijgen wij dus dat mooie bruine kleurtje.
Van UV-A dringt 20-30% door in de lederhuid, de reactie daar is significant. Vooral huidverouderingsprocessen die in de lederhuid afspelen worden gestimuleerd door het UV-A. Het effect van UV-A en UV-B straling is het grootst. Infrarood en zichtbaar licht hebben ook effect maar aanzienlijk minder. Inmiddels zijn er steeds meer anti-zonnebrandproducten die bescherming bieden tegen het complete spectrum.
3. Waar staat de term zonkracht voor?
De zonkrachtschaal geeft globaal aan hoelang de huid van een gemiddelde Nederlander midden op de dag blootgesteld kan worden aan de zon. Voor wie snel verbrandt is de tijd uiteraard korter. De tijd geeft aan na hoeveel minuten een onbeschermde huid volgens KWF Kankerbestrijding zoveel UV heeft gekregen dat deze als gevolg rood kleurt. Dat is het maximum voor wie verstandig wilt zonnen.
De zonkracht hangt daarnaast nog af van de hoogte van de zon en de hoeveelheid bewolking, vocht, stof of ozon in de atmosfeer. Naarmate de zon hoger staat neemt het UV-zonlicht toe en varieert met de seizoenen en het moment van de dag. Warmte heeft geen invloed, op een koele maar zonnige dag kan de zonkracht even sterk of zelfs sterker zijn dan op een warme dag.
Ongeveer 20 keer per jaar komt zonkracht 7 of meer in ons land voor, in de afgelopen jaren is er enkele keer zonkracht 8 gemeten. In het zuiden van Europa staat de zon hoger aan de hemel, hier worden ’s zomers zelfs zonkrachtwaarden van 9 of hoger gemeten.
- Leestip! Lees hier alles wat je moet weten over zonkracht. Handige tips en uitleg!
4. Wat gebeurt er met je huid als je in de zon zit?
Je huid is je natuurlijke bescherming tegen zon. Zodra je huid UV-straling voelt, treden allerlei processen in werking. Het krijgen van een bruin kleurtje is het eerste verdedigingsmechanisme van de huid. De pigmentcellen in de opperhuid maken melanine aan, wat de bruine teint veroorzaakt. Deze bescherming is in staat om maximaal 50% van de UV-straling te blokkeren.
Onder invloed van UV-B straling wordt een versnelde aanmaak van huidcellen in gang gezet, hierdoor verdikt de opperhuid. Dit is overigens niet voelbaar of zichtbaar. Deze extra bescherming kaatst ook een deel van de zonnestralen terug. Huidverdikking alleen biedt niet voldoende bescherming tijdens het zonnen.
Door te veel blootstelling aan de zon kan de huid verbranden, de rode kleur die je vervolgens krijgt kan je zien als een waarschuwing dat de huid weer moet herstellen. De roodheid ontstaat doordat de bloedvaten wijder worden. Ook na het zonnen gaat het ‘verbrandingsproces’ in de huid een tijdje door. Een lichte zonnebrand geeft een pijnlijke en rode huid en bij ernstige verbranding ontstaan er zelfs blaren en een gezwollen huid.
Op langer termijn kan de werking van de zon in de diepere huidlagen resulteren in vroegtijdige huidveroudering, zoals rimpels en fijne lijntjes. Dit komt doordat de elasticiteit en stevigheid eerder achteruit gaan. Een huid die regelmatig aan de zon wordt blootgesteld, voelt snel droog aan. De vochtbalans van de huid wordt verstoord omdat er te veel vocht verdampt.
5. Hoe kun je je huid goed voorbereiden op de zon?
Het is van groot belang om je huid zo nu en dan te scrubben. Daarmee zorg je ervoor dat de bloedcirculatie goed op gang komt en dat dode huidcellen worden verwijderd. Je huid wordt gladder en zal daardoor ook mooier bruin worden. Ook bestanddelen uit crèmes kunnen beter worden opgenomen. Maar kijk uit dat je je huid niet scrubt op de dag dat je gaat zonnen, je kan dan veel sneller verbranden. Doe het bijvoorbeeld de avond ervoor.
Breng anti-zonnebrand altijd ongeveer 30 minuten aan vóórdat je de zon in gaat. Voor optimale bescherming smeer je het beste iedere 2 uur bij. Ook bij de voorjaarszon of op bewolkte dagen.
Laat je huid langzaam wennen aan de zon door de eerste keren kortere periodes in de zon te zijn. Je huid pigmenteert en wordt dikker zonder te verbranden. Met een dikkere en bruinere huid zal het zonlicht minder diep kunnen doordringen en ben je dus beter beschermd.
In de zon liggen droogt zowel je huid als de rest van je lichaam uit. Daarom is het belangrijk om veel water te drinken. Vergeet ook niet om na iedere douchebeurt je huid in te smeren voedende/hydraterende bodylotion of aftersun. Een goed gehydrateerde huid zal egaler kleuren en minder snel verbranden dan een droge huid.
- Leestip! Lees hier alles over huidkanker en de juiste anti-zonnebrandmiddelen
6. Wat doen anti-zonnebrand producten precies?
Anti-zonnebrandmiddelen beschermen de huid tegen schadelijk UV-straling. Ze bevatten UV-filters waardoor er minder UV-straling de huid kan bereiken. Bij overdaad veroorzaakt UV-A straling vroegtijdige huidveroudering. UV-A (20%), maar vooral UV-B straling (80%) zijn verantwoordlijk voor het bruin óf rood worden van de huid.
”Het is belangrijk dan anti-zonnebrandproducten beschermen tegen beide soorten straling” zegt Ronald Welie, directeur van de NCV. Met een SPF (Sun Protection Factor) wordt de UV-B straling op een product aangegeven. Dit getal geeft aan hoe veel langer men in de zon kan blijven zonder te verbranden in vergelijking tot het niet gebruiken van deze producten.
Recentelijk is er een vereenvoudiging van de etikettering doorgevoerd, met 4 beschermingsklassen. Laag, gemiddeld, hoog en zeer hoog.
De meeste anti-zonnebrandproducten bieden ook bescherming tegen UV-A-straling, dit wordt aangegeven op het etiket met een een UV-A logo. Er zijn 2 categorieën zonnefilters:
- Chemische (dit is een foute benaming, het moet ‘ synthetische’ zonnefilters: Absorberen de straling en zetten de energie om in een onschadelijke vorm.
- Minerale zonnefilters: Het product bevat de stoffen titaniumdioxide en zinkoxide, die werken als een soort spiegel en zorgen voor reflectie en verstrooiing van het UV-licht.
Er bestaan producten met één van deze 2 filters of met ze allebei. Inmiddels zijn er ook steeds meer producten die bescherming bieden tegen het complete spectrum van zonnestralen door meerdere filters te combineren. Anti-zonnebrand producten bieden dus bescherming tegen huidveroudering en op lange duur tegen huidkanker.
7. Biedt een foundation of dagcrème met SPF ook genoeg bescherming?
Je kan je huid het hele jaar door beschermen door een dagcrème met zonnefactor te gebruiken. De hele dag door wordt je huid blootgesteld aan UV-stralen, ook als je binnen werkt is het aan te raden om een dagcrème met SPF te gebruiken. Maar het echter geen anti-zonnebrand-product, wat je dient te gebruiken bij langere blootstelling aan de zon. Een foundation of dagcrème met SPF biedt dus niet voldoende bescherming maar is alsnog goed om te gebruiken.
- Lees hier Gerti’s review van de Estee Lauder Resilience Lift dagcrème met SPF15
8. Moet ik mijn huid in de voorjaarszon al beschermen?
In deze tijd van het jaar kan je je huid langzaamaan laten wennen aan de zon. Na de winter is je huid geen zonnestralen gewend, dus wanneer het een keer mooi weer is wordt de huid belast door een piek van zonlicht. Onze huid is hier niet op ingesteld en kan zo sneller verbranden. Ga dus niet direct lang in de zon zitten maar bouw het op. Smeer je huid ook een halfuur voordat je de zon in gaat dik in met een zonnebrand product. Herhaal dit regelmatig, met name na het zwemmen, afdrogen en bij veel transpireren. Verleng het zonnebaden per keer steeds met 5 minuten en geef je huid genoeg de tijd om te herstellen.
Volwassenen maken in de zon melanine aan. Voor kinderen gelden er andere zonnebad regels omdat de huid op jongere leeftijd meer kwetsbaar is. Daar kan je hier wat meer over lezen. Zowel buiten in de tuin, op de fiets of tijdens het sporten is zonbescherming nodig. Let op! Een zelfbruiner biedt geen bescherming tegen de zon, er zitten geen zonnefilters in. Breng dus altijd nog een zonnebrand over de zelfbruiner aan.
Houd de zonkracht in de gaten. Hoe sterker de zonkracht, hoe groter de kans op verbranding. Ga bij een rode huid direct de zon uit.
9. Hoe word ik het snelste veilig bruin?
Zodra er UV-straling op de huid komt gaat deze in zelfbeschermingsmodus. Door zonlicht verdikt de opperhuid en maakt het melanine aan. Dit pigment zorgt ervoor dat de grootste hoeveelheid ultraviolette straling wordt geabsorbeerd en gereflecteerd en geeft je huid de bruine kleur.
Is je huid niet gewend aan de zon? Bouw het dan langzaam op. Start met 15 minuten in de zon en breid dit verder uit met bijvoorbeeld 5 minuten extra per dag. Geef de huid af en toe de kans om te herstellen en ga zeker niet onbeschermd de zon in tussen 11:00 en 15:00 uur.
Drink voldoende water en smeer je huid aan het einde van de dag in met een aftersun. Deze herstellen het vochtbalans in de huid en verkoelt de eventueel verbrande huid.
10. Kan ik in de zon nadat ik een peeling heb gehad?
Dit is een interessante vraag. Zonnen en peelings zijn over het algemeen geen goede combinatie. De populaire schoonheidsbehandelingen worden niet alleen toegepast bij huidproblemen zoals acne, maar ook om de huid strakker en gladder te maken. Bij een peeling wordt de bovenste huidlaag in zekere zin beschadigd en ertoe aangezet om nieuwe huidcellen te maken. Een milde peeling verwijdert alleen dode huidcellen, maar dit is ook een natuurlijke beschermlaag van de huid (onze eigen SPF).
Ook het BeautyJournaal team is dol op peelings maar we weten hoe belangrijk het is om de huid te beschermen tegen stralingen van buitenaf. Soms grijpen peelings zo diep in op de huid, dat de natuurlijke beschermlaag van de huid te veel wordt weggenomen. Dit betekent dat je heel snel kunt verbranden in de zon, zelfs als je een anti-zonnebrandproduct gebruikt.
Heb je een peeling ondergaan? Zorg er dan voor dat je zo lang mogelijk (tussen de 1 tot 3 maanden, afhankelijk van de sterkte van de peeling) zonlicht op het behandelde lichaamsdeel vermijdt. Of stel het héél kort bloot aan de zon met een beschermend product met hoge SPF-factor. De huid kan anders extreem beschadigd raken en dat willen we natuurlijk niet.
Bij een peeling bestaat ook het risico dat er pigmentveranderingen ontstaan in de behandelde huid. Vermindering van pigment (hypopigmentatie) komt over het algemeen het meeste voor. De kans bestaat ook dat de huid juist reageert met een overmatige pigmentatie (hyperpigmentatie). Om de kans op overmatige pigmentatie van de huid te verkleinen is het belangrijk dat je de huid in de eerste maanden na de peeling, niet aan de zon of aan een zonnebank blootstelt. Overdag gebruik je het beste een zonnebrandcrème met een beschermingsfactor van 30 of hoger. Ook is het belangrijk om zeker 1 week voor de peeling, zonlicht te vermijden.
Na elke vorm van ontharen gelden de volgende adviezen: bij laserbehandelingen is het verstandig om 4 weken vóór en 4 weken na de zon vermijden. Bij harsen is het verstandig de eerste week erna voorzichtig te zijn met (beschermd) zonnen en na het scheren is dat 24 uur.