Dermatologe Harma Stenveld over hoofdhuid jeuk

Harma Stenveld

hoofdhuid jeuk, uitgelegd door Harma Stenveld

Over potentieel irriterende stoffen in haircare hoor je weinig. Maar een van de belangrijkste jeukveroorzakende stoffen zit in werkelijk bijna alle shampoo’s. Hoe is het toch mogelijk…

In skincare is de discussie over irriterende stoffen al veel meer op gang gekomen. Wellicht niet verwonderlijk, omdat je bij skincare over ‘leave on’ producten praat, dus de inwerking van irriterende stoffen is veel groter. Bij haircare is het contactmoment kortdurender.

Toch klagen steeds meer mensen over hun hoofdhuid, en dat is reden genoeg voor BeautyJournaal om dermatologe Harma Stenveld, verbonden aan het Rijstate Ziekenhuis in Arnhem en vraagbaak voor kappers, een aantal kritische vragen te stellen over hoofdhuidproblemen.

Bestaande huidaandoening + shampoo = klacht

Harma ziet op haar spreekuur regelmatig patiënten met hoofdhuidproblemen. In de meeste gevallen worden de klachten, zoals jeuk, pijn of schilfering en roodheid, veroorzaakt door eczeem, ontstoken haarzakjes, psoriasis of een gistinfectie, in reactie met haarverzorgingsproducten. Dit betekent dus dat er al een probleem is (een huidaandoening, al dan niet al herkend), en dat kan verergerd worden door cosmeticagebruik. Klachten door louter het gebruik van bepaalde haarverzorgingsproducten komt relatief weinig voor, zegt ze.

Heb ik een droge hoofdhuid, of een gistinfectie (=roos)?

Harma legt uit: “Een gistinfectie heet in de volksmond roos. Het valt niet altijd mee om roos te onderscheiden van een droge huid. Want beide schilferen.  Bij roos is de schilfering meestal vettig. Door de vettigheid klonteren de schilfers wat meer samen; dat is bij een droge hoofdhuid veel minder het geval. Bovendien hebben mensen met een droge hoofdhuid vaak ook elders op het lichaam last van droogte. Als dit het geval is, kun je ook voor jezelf sneller erkennen wat er aan de hand is.”

Anti-roosshampoos bevatten altijd anti-gistmiddelen. Deze middelen kunnen irriterend zijn. “Daarom komt het zeer nauw met de dosering. Verder is het belangrijk dat de gebruiker het middel gebruikt zoals het bedoeld is, dus niet te vaak of te veel,” aldus Harma.

Over de relatie tussen haarverzorgingsproducten en hoofdhuidproblemen

Ondanks het feit dat hoofdhuidproblemen meestal niet door haarverzorgingsproducten worden veroorzaakt, kunnen deze producten de hoofdhuid wel flink irriteren. Dat is vooral het geval bij een droge hoofdhuid.

Harma: “Producten die je uitspoelt (wash off), zijn meestal minder irriterend dan producten die in het haar blijven zitten (leave on). In het geval van een zeer geïrriteerde hoofdhuid kan een parfumvrij product uitkomst bieden. Verder is het belangrijk om de hoofdhuid zo weinig mogelijk in contact te laten komen met de haarverzorgingsproducten. Dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, zeker met stylingproducten.”

Drogere hoofdhuid door gevorderde leeftijd

Het is een gegeven dat vrouwen naarmate ze ouder worden meer last hebben van haaruitval. Dit is hormoon gebonden. Harma: “De talgklieren gaan eerder met pensioen dan dat wij zelf met pensioen gaan. Hierdoor wordt de huid droger en jeukt sneller.”

Opletten met cocamidopropyl betaine (coca-B)

Een omstreden ingrediënt in haarverzorgingsproducten is cocamidopropyl betaine, kortweg coca-B. Dit schuimvormend middel zorgt dat vet en water in elkaar oplossen en is een stof die snel irritatie veroorzaakt.

Over coca-B bestaat veel negatieve publiciteit. Harma legt uit dat dit eigenlijk ten onrechte is: “Afgaand op allergietests lijkt het soms dat mensen allergisch zijn voor coca-B, terwijl ze eigenlijk allergisch zijn voor 3-dimethylaminopropylamine. Dit is een stofje dat ontstaat uit coca-B.

Het is daarom belangrijk dat artsen ook op 3-dimethylaminopropylamine  testen, zodat de allergie niet ten onrechte aan coca-B wordt toegeschreven. Niet alle artsen weten dit, dus het is goed als we hierbij op BeautyJournaal consumenten er zelf ook over informeren.”

Coca-B zit met name in shampoo

Coca-B komt alleen voor in ‘wash off’ producten, niet in ‘leave in’ producten. Dit heeft als voordeel dat de hoofdhuid maar relatief kort in contact is met coca-B. De kleine groep mensen die toch allergisch is voor coca-B, kan het beste een product zonder coca-B gebruiken. Let dus goed op de inci-lijstjes in dit geval.

***En we maken het je makkelijk: SHOP hier shampoo zonder coca-B!

Over jeuk door parfum en allergie voor haarkleuringsmiddel

Wie een allergie heeft voor parfum kan jeuk krijgen door het gebruik van stylingproducten. Wat ook kan irriteren, zijn permanentvloeistoffen en haarverf. De irritatie wordt in dat geval meestal veroorzaakt door de stof paraphenylenediamine (PPD).

Verven: gebruik GEEN latex handschoenen – die zijn poreus

Harma: “PPD-allergie komt bij ongeveer 1% van de consumenten voor, maar vaker bij kappers, doordat ze zonder handschoenen of met de verkeerde handschoenen werken. De allergie uit zich dan in eerste instantie vooral op de handen en minder op de hoofdhuid, tenzij de kapper het eigen haar verft.” Goede handschoenen zijn poedervrij, worden niet opnieuw gebruikt en bevatten geen latex. Latex laat PPD namelijk gewoon door.

***TIP! Wella Koleston Perfect Innosense haarverf vermindert kans op PPD allergie.

Gebruik van henna: een waarschuwing

Harma waarschuwt om alert te zijn bij henna: “Henna bevat ook PPD, vooral de henna die gebruikt wordt voor huidbeschilderingen, omdat het dan beter hecht aan de huid. Je herkent dit aan de kleur. De hennaplant is van nature rood. Is de henna zwart of rood dan kun je er vrijwel zeker van zijn dat er PPD aan toe is gevoegd. En meestal in zulke hoge concentraties dat je daar vrij eenvoudig een allergie voor kunt ontwikkelen, zeker op jongere leeftijd. Ik waarschuw ouders dan ook altijd om hun kinderen op vakantie niet te laten beschilderen met henna.”

Je haar kleuren met natuurlijke, mits rode, henna is daarentegen volkomen veilig, aangezien aan deze henna geen PPD is toegevoegd.

Help… haaruitval!!

Volgens Harma is haaruitval geen toenemend probleem, maar eerder een probleem waarvoor steeds minder acceptatie bestaat, vooral bij vrouwen. Zij laten zich daardoor eerder behandelen. Harma licht toe dat vrouwen daarbij nog regelmatig tegen weerstand oplopen: “Vrouwen met haaruitval worden niet altijd serieus genomen. Het valt de omgeving dan niet op, terwijl de vrouwen het zelf goed aanvoelen, bijvoorbeeld doordat hun paardenstaart steeds dunner wordt.

Sta op je strepen: vraag een een doorverwijzing 

Ook huisartsen onderschatten  soms de impact die haaruitval heeft op een patiënt het probleem en houden een doorverwijzing naar een dermatoloog tegen.  Bezuinigingen in de zorg maken de doorverwijzing naar een specialist vanuit de huisarts ook steeds moeilijker.

Toch is het belangrijk bij om haaruitval tijdig (hoeft zeker niet direct, maar bij aanhoudende klachten wel) bloedonderzoek te doen. We testen daarbij op ijzertekort, een afwijkende hormonenspiegel of schildklierproblemen. Allemaal mogelijke oorzaken van haaruitval. Heel vaak wordt er echter geen oorzaak gevonden, en heeft het bijvoorbeeld te maken met de seizoenen”

Tot slot….over menthol, teer en jeukstilling

Diverse cosmetica deskundigen zeggen al enige tijd dat je geen mentholhoudende producten moet gebruiken, omdat ze de huid alleen maar meer irriteren, maar dermatologen zijn het hier toch echt niet mee eens.

Harma: ‘Menthol werkt erg kalmerend en jeukstillend. Daarom wordt het bijvoorbeeld ook gegeven bij waterpokken en andere jeukende huidaandoeningen. Ook teerhoudende producten kunnen hierbij helpen. Helaas maakt teer je haarconditie niet mooier, maar zeg eens eerlijk: de patient die bij de dermatoloog komt, is het stadium van masseren met plantenolie tegen jeuk van de hoofdhuid al lang voor bij hoor. Dat is alleen iets voor mensen die er soms last van hebben. Patienen met serieuze overlast help je daar niet mee.’

De rol van de kapper bij hoofdhuidproblemen

Ook de kapper kan een belangrijke rol spelen in de strijd tegen hoofdhuidproblemen. Vragen die bij veel kappers leven zijn bijvoorbeeld: Wat kan je doen aan een schilferige hoofdhuid? Mag ik zwangere vrouwen wel permanent geven of verven? Hoe ziet huidkanker eruit? Hoe meer kennis de kappers zichzelf eigen maken, hoe minder snel er door verwezen hoeft te worden, maar ook: bij serieuze problemen kan er tenminste meteen doorverwezen worden!

Harma: “Ik vind het belangrijk dat kappers weten wat ze kunnen aantreffen op de hoofdhuid van klanten, behalve gezond haar. Deze kennis draag ik dan ook met regelmaat over in een beginnerscursus voor kappers. Daarin neem ik trouwens ook de risico’s MEE die kappers zelf lopen tijdens hun werkzaamheden.”

De ANKO, beroepsvereniging voor kappers, organiseert deze cursussen.

En wat is het grootste risico voor je hoofdhuid conditie? “Je zou denken dat dit haarverf is, maar de grootste boosdoener is en blijft water. Water is eigenlijk is water nog wel het slechtste voor onze huid. Mijn advies is dan ook: kort wassen, en met milde shampoo, bij een lauwe watertemperatuur.”

Lees ook:

• adviezen van de apotheker bij een gevoelige, droge hoofdhuid
• productreviews, kleuradviezen en achtergronden over de gevoelige hoofdhuid