Vorige maand bezocht ik de In-Cosmetics beurs die neer was gestreken in Amsterdam. Het waren enerverende dagen waar ik heel wat nieuwe indrukken opdeed. Ik woonde ook een paneldiscussie bij over dermocosmetica.
Daar kwamen fundamentele vragen aan bod: wat mag je als consument verwachten van een product dat zich ‘dermocosmetisch’ noemt? Wat is het verschil met een regulier cosmeticaproduct? En waar liggen de grenzen tussen medische betrouwbaarheid en marketingretoriek?
Note: ik gebruik de term dermocosmetica nooit. Voor mij zijn dat producten die te koop zijn bij de apotheek. Ik gebruik wel de term cosmeceuticals, wat ooit geboren werd uit de samenvoeging van cosmetisch en farmaceutisch of wel medicinaal. Maar die producten zijn vrijwel niet bij de apotheek te vinden.
Wat betekent dermocosmetica?
Volgens de sprekers, afkomstig van onder andere Teoxane, Galderma en Evolved by Nature, is de term ‘dermocosmetica’ niet wettelijk vastgelegd. Het impliceert een brug tussen dermatologie en cosmetica, waarbij je een product mag verwachten dat hoog gedoseerde actieve stoffen bevat, klinisch getest is, en geschikt is voor de gevoelige of probleemhuid. Maar zoals een van de sprekers treffend zei: “We willen ons onderscheiden van basic cosmetics, en dus kiezen we woorden die vertrouwen wekken.”
De echte ‘dermo-makers’ ontbraken
Wat me bij dit panel opviel – en eerlijk gezegd ook verbaasde – was het ontbreken van vertegenwoordigers van het L’Oréal-concern. Terwijl juist zij, met merken als La Roche-Posay, Vichy, maar ook Eucerin van Beiersdorf, decennialang een dominante speler zijn (geweest) in het vormgeven van het begrip ‘dermocosmetica’. Als er één groep is die deze term groot heeft gemaakt – in apotheken, bij dermatologen en in consumentenvertrouwen – dan zijn zij het wel. Hun afwezigheid op dit podium voelde als een gemiste kans.
Ik gebruikte de term zelf nooit…..
In Europa is ‘dermocosmetica’ een veelgebruikte term onder merken als La Roche-Posay en Avene, maar voor mij – en vermoedelijk ook voor veel consumenten – blijft het een onduidelijk begrip. Pas tijdens deze panelmeeting werd me helder wat er feitelijk mee bedoeld wordt: een combinatie van dermatologische betrouwbaarheid en cosmetische toepassing. De term wekt vertrouwen, maar is juridisch niet gedefinieerd. Opmerkelijk hoe taal verwachtingen kan scheppen, zonder dat daar inhoudelijke garanties tegenover staan. Weer wat geleerd.
De industrie speelt met taal
‘Dermocosmetica’, ‘dermacare’, ‘klinisch bewezen’ – het zijn woorden die vertrouwen suggereren, maar juridisch of wetenschappelijk vaak niets betekenen. Zelfs een artsenmerk dat zich afzet tegen de rest, gebruikt taalstrategieën om zich als betrouwbaar te positioneren. De consument blijft in verwarring achter. Lees hier mijn artikel daar nog maar eens over.
Tijd voor gedifferentieerde wetgeving?
Ik stelde de vraag of het niet tijd wordt voor een aparte categorie binnen de wetgeving – een officiële klasse van cosmeceuticals bijvoorbeeld (waar ik persoonlijk meer mee heb dan met dermocosmetica) – om zo onderscheid te maken tussen ‘gewone’ cosmetica met hydraterende bestanddelen en meer hoogtechnologische producten die medische claims wekken. “Er is nu geen enkele bescherming voor de consument,” zei ik. “In Nederland vallen ook producten die via huidtherapeuten of artsen/klinieken verkocht worden, gewoon onder de reguliere cosmeticawet.”
Een panelspreker beaamde: “Er is geen scheiding tussen wat je in de supermarkt koopt en wat je via een kliniek krijgt. En dat maakt het voor de consument nog verwarrender.” Ja duhhh….dat zei ik al;-)
Formuleren gaat niet alleen over percentages!
Ook op formuleringsniveau viel er wel wat te melden. Formuleerders wezen erop dat de concentratie van actieve stoffen zoals vitamine C of zuren niet alles zegt. En dat is een absolute waarheid!!
“Het gaat niet om het percentage alleen, maar om de stabiliteit van de formulering,” stelde een R&D-specialist van Teoxane. “Een product kan 20% vitamine C bevatten, maar als de pH-waarde niet klopt, oxideert het of verandert het in een zout – dan is het niet meer werkzaam.” Ook werd benadrukt dat de juiste emulgatoren, dragers en pH-waarde noodzakelijk zijn om een actieve stof effectief te laten functioneren.
Een ander panellid gaf aan: “Soms zien we merken met hoge concentraties actieve ingrediënten, maar zonder rekening te houden met interactie met andere stoffen of de microbiële balans van de huid. Dat leidt tot overgevoeligheid, of erger.”
Klinische onderbouwing is essentieel – maar zeldzaam
“Veel claims in onze branche zijn gebaseerd op subjectieve observaties in kleine panels,” zei een medisch specialist van Galderma. “Er zijn weinig gerandomiseerde, gecontroleerde studies. En dat maakt het lastig voor artsen om deze producten op dezelfde manier te vertrouwen als geregistreerde geneesmiddelen.”
Teoxane gaf aan dat zij wél studies publiceerden in het Journal of Drugs in Dermatology. “Dat is ongebruikelijk in deze industrie, maar noodzakelijk als je serieuze claims wilt maken.”
Ik vroeg: “Waarom zien we dan op deze beurs zoveel leveranciers met nauwelijks onderbouwing, maar wel met claims als ‘werkt binnen drie dagen’ of ‘klinisch bewezen’? Wat stelt ‘klinisch bewezen’ dan nog voor als er geen onafhankelijk onderzoek is?”
Het bleef even stil.
De overvraagde consument
Door social media is er een explosie van ‘skinfluencers’ ontstaan. Consumenten zijn inmiddels zó gewend geraakt aan het idee dat ze álles moeten weten van ingrediënten. Maar wat betekent het als je de inhoud van een INCI-lijst kent, maar niet begrijpt hoe ingrediënten op elkaar inwerken?
“Consumenten combineren retinol met zuren, vitamine C met niacinamide, zonder context,” zei een arts. “We zien steeds vaker eczeem, hyperreactieve huiden, verstoorde microbiomen.”
Een microbioom-expert uit het panel vulde aan: “We testten producten van meer dan 100 merken. Sommige zijn in balans met het microbioom, andere niet. Je moet werken met minder ingrediënten, lagere concentraties. Kwaliteit boven kwantiteit.” Zo! Skin-minimalisme dus…..ik weet dit al. Lees mijn artikel nog maar eens over dit onderwerp.
Een andere spreker bevestigde mijn observatie dat veiligheid vaak het laatste is waar een consument zich mee bezighoudt. “De consument wil resultaat, niet veiligheid,” zei hij. “Tot het misgaat.”
De wildgroei van kleine merken
Ik stelde het pijnlijk vast: “Er zijn talloze kleine merken op de markt gekomen. Ondernemers die vanuit hun keuken formuleren, producten op zichzelf testen, potjes laten vullen bij toeleveringsbedrijven en deze verkopen via Instagram. Ze zijn hun eigen model, hun eigen marketing. Wie controleert of hun claims kloppen? Wie kijkt naar de veiligheid?”
Een panellid gaf toe: “Er is nauwelijks controle op die kleine merken. Ze zijn te klein voor inspectie, en zolang er geen ernstige schade optreedt, grijpt niemand in.”
Exosomen, groeifactoren en ethiek
Nieuwe buzzwords zoals exosomen en groeifactoren riepen discussies op over veiligheid en effectiviteit. “Wat weten we werkelijk over langetermijneffecten van EGF of FGF op de huid?” vroeg een deelnemer. “Eerlijk gezegd weten we het niet,” antwoordde een arts. “Zeker bij dierlijke of humane bronnen is er veel onzekerheid. Daarom schakelen we over op plantaardige alternatieven, maar ook dan geldt: de data zijn beperkt.”
Clean beauty, The Ordinary en skinimalism
Het thema ‘clean beauty’ werd besproken als structurele consumentenverwachting, niet langer een hype.
Daarnaast kwam The Ordinary ter sprake – niet vanwege ‘clean beauty’, maar vanwege de grote rol die het merk speelde in de popularisering van ingrediëntgedreven skincare. Door losse ingrediënten te verkopen met hoge concentraties en transparante labeling, kregen consumenten het gevoel zelf controle te hebben over hun huidverzorging.
Het gevaar van combineren zonder kennis
Maar dat leidde ook tot wildgroei en misbruik: mensen gingen ingrediënten combineren zonder kennis van interacties, doseringen of huidtype. T
egelijkertijd werd tijdens de paneldiscussie erkend dat veel zogenaamd duurzame verpakkingen niet recyclebaar zijn. “Clean beauty goed doen kost tijd,” aldus een marketingspecialist. “En dat botst met de snelheid waarmee consumenten nieuwe producten verlangen.”
Overigens heb ik daar wel eens mijn twijfels over: wil de consument echt telkens wat nieuws, of wil de producent veel omzet maken en zet het daarom telkens nieuwe producten in de markt? Dat ritme zien we ook in de mode namelijk, en het is in cosmetica niet anders.
Veiligheid moet altijd voorop staan
Tegelijk groeit het besef dat eenvoud meer waarde biedt: skin-i-malism. Ook bij The Ordinary zelf is een koerswijziging zichtbaar: het merk brengt nu vaker gecombineerde formuleringen uit in plaats van losse actives. Simpeler, veiliger en gebruiksvriendelijker. “We zien een trend naar eenvoudige, doeltreffende producten. Minder is beter.”
Tot slot: transparantie of illusie?
De industrie moet transparanter worden. “Laat zien wat je test. Publiceer je studies. En als je geen data hebt, wees daar eerlijk over,” zei een spreker. Alleen dan kun je het vertrouwen van consumenten én professionals winnen.
Overtuigingen beter formuleren
Misschien wordt het tijd dat we niet alleen producten, maar ook overtuigingen beter formuleren. Want tussen de roep om eenvoud en de fixatie op formules ligt nog altijd een huid – geen etiket, maar een levend orgaan dat vraagt om aandacht, niet om rigide ideeën.
De pot crème als cultureel fenomeen
Wat me bijblijft van deze sessie is dat er veel goeds op gang komt, maar dat er ook nog veel mist. Zolang de kloof tussen wat er wordt beloofd en wat bewezen is zo groot blijft, is scepsis geen cynisme, maar noodzaak. Tegelijk denk ik: het gaat ‘maar’ om een potje crème, hè. Een lifestyleproduct, ja, maar ook een cultureel fenomeen – ergens tussen farmacie, zelfbeeld en commercie.
En juist daarom moeten we blijven vragen stellen. Niet om alles kapot te checken, maar om betekenis te geven aan dat potje op de plank. Want zolang het ‘dermocosmetica’ heet, wil ik wéten wat dat betekent;-) Ha!
Lees hier alle artikelen in de serie Monique Schrijft…..
