Prof. Kees Hummelen: Combray is een wetenschappelijke superhit

Hoogleraar chemie Kees Hummelen: “Combray is een wetenschappelijke superhit”

De ontdekking van zuiver, moleculair koolstof in de vorm van C₆₀ in het jaar 1985 was een sensationele vondst.

C₆₀ is de kleinste, maar ook gelijk de mooiste, meest symmetrische aller fullerenen. Wat dit zijn, heb je eerder al BeautyJournaal kunnen lezen, toen ik vertelde over mijn wonderlijke huidolie Combray. Maar vooruit, hier nog even in het kort: fullerenen zetten licht in stroom om, maar zijn ook een vrije radicaal- zuigende sponsjes.

Deze ontdekking werd eerst met enige scepsis ontvangen, omdat het molecuul ‘te mooi was om waar te zijn.’ En, eerlijk gezegd, ook omdat het bewijs voor die mooie ronde voetbalstructuur toen nog wel erg dun was. Als hoogleraar chemie intrigeerde mij dat enorm.

Zes jaar later explodeerde het onderzoeksveld

Toen zes jaar later een methode werd gevonden om fullerenen te maken, in zulke hoeveelheden dat er wetenschappelijke experimenten mee gedaan konden worden, explodeerde het onderzoeksveld. Het werd een ware onderzoekshype onder vooral natuurkundigen en chemici die zich bezighouden met materialenonderzoek.

Nobelprijs chemie voor de ontdekking van fullerenen

Het kwam dan ook niet als verrassing dat de Nobelprijs chemie voor de ontdekking van fullerenen relatief snel, al in 1996, werd toegekend aan de drie ontdekkers. Binnen no time werd duidelijk dat fullerenen veelbelovend konden zijn in een zeer breed scala van toepassingsgebieden. Dat ging heel snel, omdat materialenonderzoekers gewend zijn te denken in termen van toepassingen.

Medische toepassing van fullerenen, met anti-virale eigenschappen

Zo werden ook medische toepassingen vanaf het begin verkend. Een mooi voorbeeld is onderzoek naar de mogelijke toepassing als aidsremmer (al in 1992 begonnen!), een middel tegen HIV. Dit leidde tot de ontdekking dat fullereenderviaten zelfs in bredere zin antivirale actie vertonen.

Links Kees Hummelen, rechts Maureen van Veelen, managing director van Combray.

Ik was in de periode 1993-1995 zelf als onderzoeker in Santa Barbara, Californië, betrokken bij de ondekking dat ‘mijn’ fullereenderivaten HIV remmers bleken en zelfs tegen het griepvirus werkten. Zo werd ook al in een vroeg stadium herkend dat fullerenen antioxidanten en ‘radicaalsponzen’ zijn. Dus zeer efficiënte afvangers en daarmee onschadelijkmakers van radicalen.

Wat zijn radicalen eigenlijk?

Wellicht is het goed hier even bij stil te staan om uit te leggen wat het fullereen C₆₀ voor de huid doet. Radicalen zijn moleculen met een oneven aantal elektronen en dat maakt ze erg reactief (‘radicaal’!). Gewone stabiele moleculen hebben een even aantal elektronen. Als twee radicalen met C₆₀ gereageerd hebben, dan krijg je ‘even’ + ‘oneven’ + ‘oneven’ en dan is het dus weer ‘even’.

Kortom, er zijn dan twee radicalen onschadelijk gemaakt en een onschadelijk, stabiel product is gevormd. Dit kan het fullereen C₆₀ meerdere malen doen totdat het, zeg maar, verzadigd is. Vandaar de grappige term ‘radicalenspons’.

Een ideale antioxidant

Met andere woorden: het is een hele goede antioxidant. Nog sterker: doordat fullerenen per molecuul behalve zo goed ook zo veel radicalen kunnen afvangen en elektronen kunnen opnemen, is het een werkelijk unieke antioxidant. Echt iets heel anders en een potentieel zeer waardevolle aanvulling op de bekende antioxidanten vitamine A en C.

Een wetenschappelijke super-hit

Naast het opnemen van elektronen, kunnen fullerenen deze elektronen ook nog eens heel goed geleiden. Door de gunstige combinatie van kleur, antioxidant, en geleiding is de meest uitgebreid bestudeerde toepassing van fullerenen die in nieuwe typen zonnecellen!

Van zonnepaneel naar huidolie

Kortom, voor toepassing onder ‘zonnige’ omstandigheden. De Science-publicatie in 1995 van de eerste ‘plastic’ zonnecel, die werkte op basis van ‘mijn’ oplosbare fullereenmoleculen, is een wetenschappelijk super-hit geworden. En eigenlijk staat mijn werk uit die tijd ook aan de basis van onze ontwikkeling van Combray.

Radicalen en aanverwante rotjongens

Waar leven is, is (bio)chemie. Als de biochemie hard gaat, en al helemaal in aanwezigheid van zuurstof en licht, dan ontstaan er altijd radicalen en aanverwante rotjongens. Deze staan bekend onder de naam ‘radical oxygen species’ (ROS). Zuurstof is uiteraard overal aanwezig in en om ons lichaam en licht ook, aan ons oppervlak, de huid.

Dus hebben levende organismen, inclusief wijzelf, allerlei biochemische manieren ontwikkeld om die radicalen onschadelijk te maken. De natuurlijke ‘antioxidanten’ als vitamine C en vitamine E zijn hier mooie voorbeelden van, maar er zijn uiteraard veel meer anti-oxidatieve biochemische stoffen en processen bekend. De natuur laat de rotjongens niet ongestoord hun gang gaan.

Toch gaat het niet altijd en bij iedereen helemaal goed

Sommige mensen zijn sowieso gevoeliger voor oxidatieve stress. Anderen lopen die stress op door overmatige blootstelling aan bijvoorbeeld (zon)licht en/of vervuilde lucht of door andere oorzaken. Vandaar dat een extra toegevoegde hoeveelheid antioxidant het lichaam, in dit geval vooral de huid, kan helpen om tot rust te komen, gezond te zijn.

En toen was er Combray…met Oxofulleram, een afgeleide van de fullereen

Zo hebben we de wetenschappelijke ingrediënten wel bij elkaar om uit te leggen hoe Combray en in het bijzonder het actieve bestanddeel Oxofulleram door ons bedrijf in Groningen is ontwikkeld.

Ze werken waar ze het hardst nodig zijn

Oxofulleram is een high tech fullereenderivaat dat specifiek zo ontworpen is dat het veilig als radicalenspons en antioxidant werkt in de bovenste lagen van de huid. En dat de Oxofulleram moleculen, net als vitamine E qua structuur voorgeprogrammeerd, naar de delen van de huidcellen gaan waar ze het hardst nodig zijn.

Doordat Oxofulleram niet wateroplosbaar is, blijft het ook daar waar het moet werken en gaat het niet verder het lichaam in. Door Oxofulleram op te lossen in een olie die heerlijk aanvoelt in het gebruik en die heel goede eigenschappen heeft voor de conditie van de huid, hebben we een echt uniek huidverzorgend en huidverbeterend product ontwikkeld. Oxofulleram wordt wereldwijd uitsluitend toegepast in de Combray productlijn.