Exclusief! prof. Neumann over modegevoelige huidcondities

Onlangs had ik een persoonlijk gesprek met hoogleraar in de dermatologie, prof. Neumann, werkzaam in het Erasmus MC in Rotterdam. Wellicht ken je zijn naam, hij schrijft wekelijks een column over huidgerelateerde aandoeningen in het weekblad Prive. De reden dat ik hem eens persoonlijk wilde ontmoeten heeft te maken met het feit dat ik als journalist graag eens een onafhankelijke visie wilde hebben op het fenomeen van de gevoelige huid. Het is een modewoord geworden en de industrie en in haar kielzog allerlei deskundigen duiken er bovenop om een verlossend antwoord te brengen. Wat is hier nu eigenlijk aan de hand?

Ziet u het aantal mensen met huidgevoeligheids problemen toenemen?
Absoluut. De atopici, mensen met eczeem, met galbulten, astma, voedselallergieen, bronchitis, hooikoorts – het is een enorme vergaarbak. Daarbij horen ook mensen met een droge huid. Deze huiden reageren sneller op hetgeen er op hun huid wordt gesmeerd. Momenteel heeft 1 op de 3 Nederlanders daar iets van.  Dit wijd ik deels aan onze beschaving. We zijn steeds schoner. Ons afweersysteem verveelt zich als het ware en gaat ‘ dingen verzinnen’. Daarvan is bikkelhard bewijs.

Juist in de hobbysfeer, met recreatief cosmeticagebruik, zie je dat het aantal allergische reacties toeneemt.

Aan de andere kant zien we nu de hobbyisten opkomen met een reactieve huid. Daarmee bedoel ik de groeiende groep in de hobbysfeer, mensen die veel cosmetica gebruiken. Vroeger was er vooral sprake van beroepseczeem. Denk aan kappers, fabrieksarbeiders, mensen met beroepen waarbij de huid veelvuldig met irriterende stoffen in aanraking komen. Maar daar heeft de arbeidsinspectie ons zo langzamerhand wel voor beschermd. Juist in de hobbysfeer, met recreatief cosmeticagebruik, zie je dat het aantal allergische reacties toeneemt. Dat wil absoluut niet zeggen dat steeds meer mensen een gevoelige huid hebben. Juist steeds meer mensen zijn cosmetica gaan gebruiken en daardoor staan huiden veel meer dan voorheen bloot aan potentiële allergenen. Ter illustratie: vroeger smeerde je alleen een vaseline-achtig product. Daar kreeg je niets van.Tegenwoordig gebruikt men en veel meer producten en in die producten zitten rustig 20 stoffen.

Er is natuurlijk ook steeds meer awareness, bewustzijn over je huid. Mensen accepteren veel minder dan vroeger. Als vroeger de vellen erbij hingen, dan was dat zo. Eelt op je handen? Het was een feit. Een rode neus door rosacea? In de zestiende eeuw liet je je daar zelfs trots mee vereeuwigen op een schilderij. Als een persoonlijkheidskenmerk, je signatuur.

Wat men bedoelt is: als ik iets met mijn huid doe, dan irriteert dat snel.

Tegenwoordig worden een ‘ mode’  gecreëerd. Allergie is in de mode, de gevoelige huid is in de mode. Ook artsen zijn daar steeds gevoeliger voor geworden. Maar er is geen definitie van een gevoelige huid. Dat zou letterlijk betekenen dat je huid gevoel heeft. Wat men bedoelt is: als ik iets met mijn huid doe, dan irriteert dat snel. Deels komt dat doordat we niets meer doen met onze huid, we verzorgen hem slecht. Dat klinkt tegenstrijdig, omdat er zoveel cosmetica ter verzorging wordt gebruikt, maar veel cosmetica veroorzaakt het tegenover gestelde van wat je wilt. De huid wordt veelvuldig ontvet, dus zul je ook veelvuldig moeten terugvetten.

Maar waar is het bewijs voor de relatie tussen gevoelige huid en toegenomen cosmeticagebruik?

We moeten van begrip gevoelige huid af. Er is een algemeen verkeerd gebruik van cosmeticaproducten, zoals ik hierboven al stelde. Het leidt tot abnormaal uitdrogen van de huid en een uitgedroogde huid leidt snel tot verkeerde reacties. Dertig jaar geleden kwamen de allergische reacties voor bij mensen die met industriële producten werkten. Nu krijgen we patiënten op het spreekuur die klachten hebben die niet meer aan de fabriek maar aan de knutseldoos gerelateerd zijn.

We zijn niet meer gevoelig voor cosmetica, maar de groep gebruikers is gegroeid.

Cosmetica scoort hoogt op het gebied van allergische reacties. Dat blijkt uit Europees onderzoek. Er is een Europese vereniging voor contactallergieen en bij diverse grote teststations (dermatologische klinieken, red.) worden elk jaar gegevens verzameld. Over een periode van 30 jaar zie je langzaam die verandering binnensluipen. En nogmaals, het heeft er niets mee te maken dat mensen meer gevoelig zijn voor geworden voor cosmetica, maar wel dat steeds meer mensen cosmetica zijn gaan gebruiken, waardoor het aantal klachten dat binnenkomt, toeneemt.

Maar het RIVM heeft vorig jaar onderzoek gedaan onder consumenten naar cosmetica gevoeligheden, en die resultaten waren niet zo schokkend. Mascara’s en zonnebrandproducten gaven de hoogste irritatiescores.

Dat moet je niet aan een consument vragen. Dat is geen wetenschappelijk onderzoek. Goed onderzoek gebeurt bij de wetenschappers zelf, en in de ziekenhuizen. Hier komen de mensen met eczeem en wat wij zien is dat je hun klachten kunt herleiden tot cosmetica: conserveringsmiddelen, geurstoffen, kleurstoffen.

Over conserveringsmiddelen gesproken. Parabenen gaan zo onderhand in de ban….

Je kunt je ook afvragen of je ze nodig hebt. Je kan ook overgaan tot een ander soort verpakkingen. Eenmalige sachets. Je kan biologisch stabiliseren – heb je ooit honing zien beschimmelen? Maar fabrikanten houden niet van houdbaarheidsdata van drie weken. Nee, inderdaad, als het over de hele wereld verscheept moet worden, kan dat ook niet. Tenzij er meer lokale productie komt.

En wasactieve stoffen als sodium laureth en lauryl sulfaat?

Ach, daar krijg je geen allergische reacties van, hooguit wat irritatie. Het ontvet nu eenmaal, dus moet je terugvetten. In het algemeen kun je stellen dat hoe meer cosmetica je gebruikt, hoe meer de kans op allergische reacties toeneemt.

Communiceren jullie artsen dit naar de industrie?

De industrie heeft er geen oren naar. Het is niet de meest medewerkende partij. We hebben het zeker geprobeerd. We hebben in Nederland de stichting Keurmerk, waar de industrie haar middelen kan laten testen maar dat doet ze niet. De stichting bestaat al vijftien jaar, en valt onder auspiciën van het Huidfonds. Er zijn de afgelopen jaren nauwelijks producten voor tests binnengekomen.

Opmerkelijk, ik heb nog nooit van die stichting gehoord. Is er een website voor?

Dat moet u mij niet vragen, ik heb nog nooit een computer bediend. Het wordt ook niet naar consumenten gecommuniceerd, maar wel naar de industrie.

Het is dan een gemiste kans voor Nederland. Procter & Gamble werkt nu bijvoorbeeld samen met een Engelse stichting dat keurmerken afgeeft, zoals nu bijvoorbeeld voor een nieuw product voor gevoelige huiden, van Olaz.

Dat is een heel serieus bedrijf, net zoals L’ Oréal, Zij kunnen zich geen risico’s veroorloven. Ze hebben ook eigen laboratoria. Maar de meeste mensen gebruiken heel eenvoudige, goedkope producten van een drogisterij.

Kent u Ronald van Welie, toxicoloog bij de NCV – Nederlandse Cosmetica Vereniging, de branchevereniging voor cosmeticaproducenten?

Nee.

Hij gaf mij onlangs aan zeker open te staan voor discussies met artsen over de relatie tussen huidproblemen en cosmeticagebruik.

De praktijk leert dat het daar niet van komt, zo is mijn ervaring inmiddels 15 jaar.

Ander punt: bestaat er nog een normale huid? Als beautyjournalist en uitgever van een cosmeticaplatform, krijg ik namelijk steeds vaker de indruk dat de normale huid een uitstervende conditie is. Ik ken geen vrouw die niet klaagt over haar huid.

Natuurlijk bestaat die nog. Het grootste gedeelte van de Nederlanders heeft een normale huid. Klagen wil niet zeggen dat iemand een echt meetbaar kwetsbare huid heeft. Het kan vooral een psychische factor hebben. Geef me eens een definitie van een gevoelige huid?

nou rood, branderig, jeukt…..

Neumann:…..dat is normaal anticiperen van het vel op prikkels van buiten. Als je timmert en je slaat op je nagel heb je ook een blauwe nagel, ga je toch niet zeggen ik heb een gevoelige nagel, nee je hebt een harde hamer. Die huid staat continu bloot aan externe prikkels. Ga te lang in de zon en je huid verbrandt. Gevoelige huid? Nee, je bent een oen. Ga je onder een hete douche met scrubcremes en flink boenen. Heb je dan een gevoelige huid? Nee, je bent vergeten je huid terug te vetten.De gevoelige huid is in de mode, dus als je er een hebt, dan tel je mee.

Er wordt ook wel gezegd dat een oorzaak huidzenuwen kan zijn die te dicht onder de huid liggen….

Onzin, het gevoel wordt niet door de zenuwen bepaald, maar door tastlichaampjes: warmtelichaampjes, die ook warmte en koude registreren. Jeuk, warmte, kou, druk, daarvoor zijn allemaal aparte receptoren in de huid en die worden door de hersenen verwerkt.

Het is heel normaal om je huid terug te vetten. We zijn niet gemaakt om te wassen. In de biologische selectie van de mensheid is er geen rekening mee gehouden dat we zeep gingen uitvinden. hoog in de bergen van Thailand woont nog een stam die zich nooit wast en die mensen hebben een dikke hoornlaag op de huid en daar lopen letterlijk beesten overheen. Zij hebben echt een fauna op hun lijf zitten.

Sprekend over de hoornlaag: zuren zijn in om die hoornlaag te verdunnen en lekker glad te maken. Wat vindt u daarvan?

Daar maak je je huid dus kwetsbaar mee. De hoornlaag is de belangrijkste beschermende laag van de huid die we hebben.

Maar er wordt gezegd dat de huidlagen er onder juist dikker worden, dat er meer collageen en elastine wordt aangemaakt…

Dat is echt onzin. Dat gebeurt alleen met echt diepe peelings, maar dan vervel je ook heel stevig. Oppervlakkige peelings doen dat niet, die verstoren chronisch het huidmilieu.

En de adviezen om vitamine a-zuur te gaan smeren? Het is ook nog eens heel goedkoop: 25 euro bij de apotheek

Het is niet ongevaarlijk, het is erg irriterend. Het wordt ook langzaam afgebroken in het lichaam, stapelt zich op. Je krijgt het binnen via voeding ook natuurlijk. Provitamine a en wordt afgebroken tot vitamine a-zuur.Het heeft een gunstig effect op het collageen maar geeft ook een chronische irritatie. Het zal de externe verouderingsverschijnselen zeker afremmen, maar het resulteert er ook in dat je andere stoffen minder goed gaat verdragen. Ook de droogte die het met zich meebrengt is onplezierig. Overigens zul je van stapeling bij extern gebruik weinig last hebben. De percentages zijn laag en ik neem aan dat je niet heel je lichaam ermee insmeert.

En rosacea, neemt het toe?

Er komt steeds meer belangstelling voor.Vroeger was rosacea echt die rode drankneus. De diagnose is de laatste jaren opgerekt. We zien nu ook dat de vrouw met de appelwangen rosacea krijgt toegeschreven. Ik beschouw dit ook als een modediagnose. Ik heb het al eerder gezegd: er wordt steeds meer verlangd van de dokter. Men wil niet meer naar huis zonder diagnose. In 1600 pronkte je nog met je rode neus op een schilderij, nu is het taboe. Ik kan niet zeggen dat het toeneemt, wel dat de diagnose meer gesteld wordt. Je gaat tegenwoordig met steeds kleinere klachten naar de dokter. (einde)

Lees ook:

• Het consumentenonderzoek van RIVM naar cosmeticaklachten
• Huid en emotie, waarom zijn we zo gepreoccupeerd
• De gevoelige huid: wat is dat?
• Marktsegment Gevoelige huid blijft groeien
• Recensie Huidboek van Jetske Ultee