Super interessant nieuws dat ik graag met je deel: laser is in staat om de genen van huidcellen voor bepaalde tijd weer in een jongere modus terug te zetten, ze krijgen een reset. Onderzoek van vorig jaar werpt hier nieuw licht op. In dit artikel leg ik je er alles over uit. Ook geef ik je kanttekeningen om over na te denken als je laserbehandelingen wilt doen. En kijk ik hoe cosmeticafabrikanten ook proberen in te spelen op deze invloed van epigenetica om een positieve boost aan huidcellen te geven.
Werking door gecontroleerde beschadiging
Ik zeg het maar eerlijk, ik heb lasers altijd eng gevonden, want pijnlijk en agressief. Met de eerste generaties lasers werd je huid werd letterlijk kapotgeschoten, met korstjes, roodheid en een lange hersteltijd tot gevolg. Het resultaat kon wel mooi zijn: nieuwe collageen aanmaak, een mooiere huidstructuur, meer egaliteit.
Gelukkig kwam er een mildere uitvinding, de fractionele laser, die slechts een deel van de huid bewerkt en een ander deel niet) en daardoor een sneller herstel geeft. Maar het basisidee blijft hetzelfde: een laser werkt via gecontroleerde beschadiging. Dat is ook meteen het ingenieuze ervan.
Impact op de biologische klok
Recent onderzoek laat zien dat die beschadiging en de daaruit voortvloeiende collageen aanmaak maar het halve verhaal is. Laser is in staat om de biologische klok van je huidcellen te resetten. Het kan op moleculair niveau epigenetische schakelaars om te zetten – de knoppen die bepalen welke genen aan of uit staan.
De wetenschap achter het resetten
In 2024 verscheen in het Journal of Cosmetic Dermatology een overzichtsartikel van Haykal en collega’s onder de titel Epigenetic Modifications and the Role of Medical Lasers in Enhancing Skin Regeneration. Hierin wordt beschreven hoe medische lasers niet alleen wondgenezing en collageenaanmaak stimuleren, maar ook epigenetische processen beïnvloeden.
De onderzoekers zagen dat na laserbehandelingen genen zoals MMP-1, CYR61, Wnt5a, HSP90 en PLIN2 opnieuw actief werden. Dat klinkt misschien logisch – bij elke wond komt immers een reparatieproces op gang waarbij:
– collageen wordt afgebroken en vernieuwd (MMP-1), nieuwe vaatjes groeien (CYR61), stamcellen tot deling worden aangezet (Wnt5a), cellen tegen stress worden beschermd (HSP90) en extra energie beschikbaar komt (PLIN2).
Maandenlang effect, dus plezier, maar niet eeuwig
Toch is het bijzondere van de recente bevindingen dat deze genen niet alleen kort reageren op de laserprikkel, zoals bij een gewone wond zou gebeuren, maar maandenlang in een jeugdiger patroon actief blijven.
Helaas is het effect niet blijvend. Na drie tot zes maanden glijden de expressiepatronen meestal langzaam terug richting hun oude, verouderde profiel. Het blijft daarom belangrijk om laserbehandelingen te herhalen. Als je dat wenst.
Ook een symposiumverslag in EMJ Reviews (2024) onderstreepte dit beeld: fractionele CO₂-lasers bleken epigenetische ‘leeftijdroutes’ te beïnvloeden die normaal gesproken stilvallen naarmate je ouder wordt. In plaats van alleen een wondje dat mooi geneest, blijkt er dus een fundamentele reset van celgedrag plaats te vinden.
Wat dit overigens bottom line duidelijk maakt, is dat men nu ook op moleculair niveau kan zien wat er gebeurt, waar men zich eerst vast hield aan de wondgenezingsprocessen in het algemeen.
lees ook
Het spanningsveld met het microbioom
Het is mooi, maar er is ook een keerzijde. In 2025 verscheen in het Journal of Cosmetic Dermatology een artikel met de titel Navigating the Intersection of Lasers and the Skin Microbiome. Hierin benadrukken onderzoekers dat elke laserbehandeling onvermijdelijk de huidbarrière aantast – en daarmee het microbioom verstoort. Hierover publiceerde ik onlangs ook nog een artikel – dat ging over huidbarrière verstoring die door kan werken tot in het darmmicrobioom.
Dat microbioom is meer dan een verzameling bacteriën; het is een ecosysteem dat je huid beschermt, wondheling ondersteunt en ontstekingen in toom houdt. Na een laserbehandeling kan dat even uit balans raken.
Voor de meeste huiden herstelt dit spontaan, maar bij een kwetsbare huid kan het leiden tot irritatie of een verhoogd infectierisico. Het spanningsveld is dus duidelijk: diepe winst op celniveau, maar tijdelijk verlies aan barrièrefunctie. Heel mooi vind ik hoe Esse Skincare speciaal voor deze procedures voor- en nabehandelingsproducten heeft op basis van lactobacillen.
De parallel in cosmetica
Wat in de kliniek met lasers gebeurt, zie je in de badkamer terug in een nieuwe generatie serums die zich op epigenetica beroepen. In de medische wetenschap betekent epigenetica dat leefstijl en omgeving bepalen of genen actief worden of juist stilvallen. Vaak gaat dat de verkeerde kant op: stress, zonlicht of slechte voeding zetten genen uit die je huid gezond houden, en activeren genen die juist bijdragen aan veroudering of ontsteking.
Wat is epigenetische skincare?
Wanneer cosmeticamerken spreken over epigenetische skincare, bedoelen ze in feite iets bescheidener. Het gaat om ingrediënten die negatieve invloeden afremmen en zo de huid beschermen: antioxidanten die oxidatieve stress tegengaan, stoffen die de huidbarrière intact houden en extracten die keratinocyten signalen geven waardoor fibroblasten hun collageenproductie beter kunnen volhouden. Dat is geen actieve herprogrammering van DNA, maar het voorkomen dat gezonde genen worden uitgezet en het ondersteunen van celfuncties die onder druk staan.
Drie producten besproken
In de praktijk vertaalt zich dat naar serums als Clarins Double Serum met kurkuma-extract dat ontstekingsremmend werkt, of Clé de Peau Beauté The Serum, dat inspeelt op sensorproteïnen die schadelijke signalen in de huid proberen te onderdrukken. En ook naar de meer dermatologisch geïnspireerde formules zoals Eucerin Hyaluron-Filler Epigenetic Serum, met Epicelline® (dihydromyricetine), een flavonoïde die als krachtige antioxidant optreedt en indirect fibroblasten helpt beschermen. Lees mijn complete artikel over deze producten nog eens.
Afdwingen versus veerkracht behoud
Het verschil met lasers blijft groot: lasers dwingen via schade een reset af, terwijl deze cosmetica vooral proberen de natuurlijke veerkracht van de huid te behouden en te voorkomen dat verouderingsprocessen versneld ontsporen. En daarbij geldt een belangrijke kanttekening: epigenetische claims in cosmetica bevinden zich juridisch gezien op de rand van wat volgens de Europese wetgeving mag.
Zolang merken hun claims baseren op ondersteunend onderzoek en de effecten beperken tot de oppervlakkige huidlagen, valt het onder cosmetica; zodra er sprake zou zijn van een medische werking, schuift een product richting geneesmiddel.
