Polyester sportkleding is praktisch, lichtgewicht en razend populair. Maar wist je dat deze stoffen ook microplastics en chemische stoffen kunnen afgeven die je huid en longen bereiken? In dit artikel leggen we je uit wat er in synthetische kleding zit, hoeveel daarvan vrijkomt, en of je je daar zorgen over moet maken.
Highlights
- Polyester sportkleding kan ftalaten, BPA en vluchtige stoffen bevatten die bij warmte en wrijving vrijkomen.
- Microplastics uit kleding belanden niet alleen in het water, maar ook in de lucht – en daarmee in je longen.
- De hoeveelheid schadelijke stoffen in kleding is meestal laag, maar cumulatieve blootstelling kan wél een risico vormen.
- Vooral baby’s, kinderen, zwangeren en mensen met huidaandoeningen zijn gevoeliger.
- Recycled polyester bevat soms méér chemicaliën dan nieuw polyester.
- Je kunt je blootstelling sterk beperken met eenvoudige keuzes in materiaal, wasgedrag en ventilatie.
Giftige stoffen in polyesther
Je denkt er misschien niet over na als je je sportkleding aantrekt, maar je huid wordt blootgesteld aan stoffen uit textiel. Wat je draagt, is niet altijd zo onschuldig als het lijkt. Zeker synthetische stoffen zoals polyester, nylon en spandex worden tijdens productie behandeld met allerlei hulpstoffen – van kleurfixeerders tot geurblokkers, antibacteriële coatings en elastische harsen.
Die stoffen kunnen na verloop van tijd loslaten, vooral bij warmte, vocht en wrijving – precies de omstandigheden waarin we ze het vaakst dragen. Maar hoeveel komt er nu echt vrij? En moeten we daar wakker van liggen?
Afgelopen week keek ik vol verbazing naar een video op Insta van een Amerikaanse plastisch chirurg die waarschuwt voor de effecten van synthetische stoffen. Reden voor mij om er eens dieper in te duiken, en hier is het…..
Ftalaten en bisfenolen: hoe giftig is je legging?
Polyester bevat van zichzelf geen ftalaten, maar coatings, prints en elastische afwerkingen kunnen dat wél doen. Ftalaten zijn chemische weekmakers die je ook vindt in pvc, kinderspeelgoed en cosmeticaverpakkingen – en ze staan al jaren bekend als hormoonverstoorders.
Wat zegt de wetenschap ftalaten in kleding?
Een studie uit Environmental Science and Pollution Research toonde aan dat kinderkleding van synthetische materialen ftalaten bevatte in concentraties tot 33,42 microgram per gram (µg/g):Ter vergelijking: in sommige plastic kinderspeeltjes zijn concentraties gemeten tot 440.000 µg/g. Kleding zit daar ver onder – maar de blootstelling is wel direct op de huid én langdurig.
En daar komt het zogeheten cocktaileffect bij kijken, waarbij kleine beetjes uit verschillende bronnen toch een totaalbelasting vormen die invloed heeft op je gezondheid. Het RIVM waarschuwt daar al jaren voor: “Blootstelling aan meerdere stoffen met eenzelfde werkingsmechanisme kan leiden tot gezondheidsrisico’s, ook als de blootstelling aan afzonderlijke stoffen onder de norm blijft.”
Wat zegt de wetenschap over bisfenolen in kleding?
Bisfenolen – waaronder BPA en BPS – zijn een andere groep hormoonverstoorders. Een studie gepubliceerd op PubMed liet zien dat polyester en spandex kleding tot 1823 nanogram per gram (ng/g) BPA kan bevatten. In katoen was dat slechts 21 ng/g.
Bij kinderen, zwangeren en mensen met een kwetsbare huid kan deze continue blootstelling via huidcontact en transpiratie effect hebben, zeker als je dagelijks sport in dit soort kleding. Iets om rekening mee te houden dus.
Vluchtige stoffen die je inademt
En dan hebben we ook nog vluchtige stoffen. Je kent de geur wel van nieuwe sportkleding: een chemisch aroma dat niet ruikt naar frisse katoen. Die geur komt van vluchtige organische stoffen (VOS) – zoals formaldehyde, tolueen en aceton. Het is absoluut onprettig en vaak denk je: even luchten en/of wassen en dan is het wel weg. We nemen het voor lief, toch?
Deze stoffen bij langdurige blootstelling gezondheidsklachten veroorzaken: van geïrriteerde slijmvliezen tot hoofdpijn en vermoeidheid. Een studie in het Journal of Cleaner Production wees uit dat “textiel bestaande uit polyester- en nylonvezels significant meer VOS afgaven dan natuurlijke vezels.” Je leest er hier meer over.
Frisse lucht in yogaruimten?
En hoe zit het dan met de afgifte van al deze stoffen in ruimten waar we zweten, zoals in sportscholen en yogastudio’s? Juist daar wordt ook volop synthetisch materiaal gedragen. Van sportscholen heb je nog wel een idee dat er goed geventileerd wordt, maar in yogastudio’s? Vaak gaat er hooguit een raampje open. In zo’n setting kunnen VOS zich dus ook ophopen. Ventileren is erg belangrijk, luchtdoorstroming.
Microplastics in de lucht – en in je longen
Het wordt wel een beetje verontrustend zo, he. Want we gaan het nu ook nog even over microplastics hebben. Die nano plastic deeltjes die we ook volledig uit cosmetica willen hebben. Vervelend om te horen dus dat je synthetische kleding er ook de nodige deeltjes van bevat. We weten dat synthetische kleding microplastics afgeeft bij het wassen – tot wel 700.000 vezels per wasbeurt, aldus een studie in Science Direct.
Maar ook tijdens het dragen kunnen vezels loskomen. Denk aan het uittrekken van een strak shirt of leggings: vezels dwarrelen op, worden ingeademd – en sommige komen diep in de longen terecht. En sterker nog, bij een onderzoek op overleden personen, zijn ze ook in longen teruggevonden.
En dan het meest zorgwekkende: microplastics lijken ook ons immuunsysteem te beïnvloeden. Een team van de Universiteit van Pittsburgh stelde in 2025 dat microplastics de macrofagen – de immuuncellen van je longen – verzwakken: “Ingeademde microplastics onderdrukken macrofagen, de cellen die normaal bacteriën opruimen. Dit kan leiden tot verhoogde ontstekingsgevoeligheid en mogelijk kankerrisico.”
Volgens een schatting in Environmental Science & Technology ademen we jaarlijks tussen de 13.000 en 68.000 microplasticdeeltjes in – afhankelijk van woonomgeving, kledingkeuze en binnenluchthygiëne.
Gerecycled polyester: milieuvriendelijk, maar ook veiliger?
Steeds meer sportkleding wordt gemaakt van gerecycled polyester. Dat klinkt milieuvriendelijk – en dat is het ook. Maar gerecyclede vezels kunnen chemische reststoffen bevatten die niet in nieuw materiaal zitten.
BPA-concentraties in gerecycled textiel waren soms tweemaal zo hoog als in nieuw textiel. “Textiel op basis van gerecycled polyester bevatte gemiddeld 13,5 ng/g BPA, tegenover 7,66 ng/g in conventionele vezels,” aldus deze studie die op PubMed is terug te vinden.
De allerbelangrijkste vraag: Wat kun je doen?
We hoeven polyester kleding niet massaal te dumpen. Maar we kunnen wel bewuster omgaan met de momenten waarop we het dragen – en welke producten we kiezen. En dat hoeft helemaal niet moeilijk te zijn.
De Guppyfriend waszak!
- Was nieuwe kleding voor gebruik. Zo verwijder je een deel van de vluchtige stoffen.
- Laat kleding eerst buiten luchten. Vooral nieuwe kleding.
- Gebruik bijvoorbeeld een Guppyfriend waszak. Die vangt microvezels op tijdens het wassen.
- Wissel af met natuurlijke materialen. Katoen, hennep, linnen of Tencel.
- Let op keurmerken. OEKO-TEX en GOTS geven aan dat kleding getest is op schadelijke stoffen.
- Vermijd antibacteriële coatings. Zoals zilver, koper of zink – die voegen vaak meer chemie toe dan ze beschermen.
- Check of sport/yogaruimten goed geventileerd worden, en vraag ernaar.
Wat vind ik ervan?
Ik persoonlijk nooit fan geweest van polyester kleding, vooral omdat het zo warm kan zijn en goedkoop oogde naar mijn idee. Maar sinds Corona en het verplichte cocoonen thuis, is er wel meer fleece materiaal in huis gekomen. Fleecepakken, fleecedekens, ook om thermostaat in huis een graadje lager te houden. Verder ben ik tegenwoordig, quilty pleasure, heel erg verknocht geraakt aan mijn polyester broeken van NinePine, uit Zweden. Ze rekken zo heerlijk mee en laten je figuur zo goed uitkomen!
Dit artikel is voor mij ook een opsteker, helaas….hoewel de risico’s klein blijven.
