Bianca van Moorst is klinisch psycholoog, psychotherapeut en seksuoloog bij de NVVS. Momenteel werkt zij in het OLVG in Amsterdam. Vandaag legt zij in een video van de Dutch Menopause Society meer uit over seksualiteit en de menopauze. Hierbij gaat ze in op drie veelbesproken mythes.
De volledige video is hieronder te bekijken, maar we schrijven de belangrijkste punten in dit artikel voor je uit.
De mythes
Mythe 1 is dat het seksuele verlangen verminderd. Mythe 2 is dat de vagina droger wordt in de overgang en dat vrouwen daardoor pijn krijgen bij het vrijen. En mythe 3 is dat de remedie bij deze pijn het voorschrijven van lokaal oestrogeen is. ”Als we iets willen snappen van het effect van de overgang op seksualiteit, is het van belang om iets te weten van de processen rondom die seksuele respons,” zegt Bianca. We komen er zo op terug.
Seksuele respons
Er zijn drie voorwaarden waaraan moet worden voldaan om de seksuele respons op gang te brengen. Zo moet er een context zijn waarbij iemand openstaat voor seksuele prikkels, er moeten seksuele prikkels zijn (intern of extern) en er moet een intact seksueel responssysteem zijn om die prikkels te verwerken. Dat systeem bestaat uit zowel somatische als psychologische mechanismen.
Somatische mechanismen
Laten we beginnen bij somatisch. Seksuele prikkels worden in de hersenen omgezet in een signaal naar de seksuele centra in het ruggenmerg centrum. Vanuit daar worden deze signalen via de zenuwbanen doorgestuurd naar onder andere de geslachtsorganen. Met name neurotransmitters en hormonen (dopamine en testosteron) zijn daarbij belangrijk. Er ontstaat vervolgens een bloedtoevoer naar het geslachtsorgaan waardoor bij vrouwen de labia en de clitoris zwellen en de vagina vochtig wordt. Dat noemen we lubricatie.
Psychologische mechanismen
Een net zo belangrijk mechanisme zijn de psychologische mechanismen. Wanneer er positieve seksuele gedachten of verwachtingen zijn, zal de seksuele respons toenemen. Maar als er negatieve gedachten of verwachtingen zijn, dan zal die respons geremd worden. Bij vrouwen die al een aantal pijnlijke seksuele ervaringen hebben, zal die respons dus afgeremd worden.
Terug naar de mythes
Dan gaan we terug naar seksualiteit en de overgang, de mythes. Wanneer vrouwen in de overgang raken is er een daling in oestrogeen en progesteron en dat heeft geen directe invloed op seksualiteit. Toch hoort Bianca dit vaak in haar spreekkamer. ‘’Dat komt omdat al die andere klachten van de overgang wel effect hebben op de seksualiteit,’’ zegt ze. ”Als je bijvoorbeeld opvliegers hebt en er komt iemand gezellig tegen je aanliggen, dan heb je daar niet zoveel zin in. Vermoeidheid, stemmingswisselingen en somberheid zorgen ervoor dat je nergens zin in hebt, dus waarom zou je dan wel zin hebben in seks?”
Stress is ook een veelvoorkomende klacht waarbij vrouwen druk in hun hoofd zijn en daardoor hun lichaam niet volledig kunnen ontspannen. Hierdoor kunnen ze geen gehoor geven aan de seksuele prikkels. Ook hoort Bianca in haar spreekkamer vaak dat vrouwen de verandering in hun lichaam als negatief ervaren en daardoor een negatief lichaamsbeeld ontwikkelen, met alle gevolgen voor seksuele opwinding.
Biologische verklaringen
Er zijn twee biologische verklaringen voor die verminderde zin. Ten eerste is dat het verminderde testosteron tijdens de overgang. Dit is belangrijk voor het ontvankelijk zijn van die seksuele prikkels. De tweede biologische factor heeft eigenlijk niks met de overgang te maken, maar is leeftijdsgerelateerd. Hoe ouder je wordt, hoe minder de kwaliteit van de vaten is, hoe meer tijd en directe stimulatie je nodig hebt om seksueel opgewonden te raken. Dat is bij mannen ook zo.
Droge vagina
Dat de vagina droger wordt door de overgang klopt. Dat komt door de oestrogeendeprivatie. Dit is echter alleen in een niet-seksuele situatie. Als vrouwen in een seksuele situatie voldoende tijd nemen, gestimuleerd worden en de bekkenbodem ontspannen, kunnen ze net zo vochtig worden als voor de overgang.
Lokaal oestrogeen
De derde mythe was het voorschrijven van lokaal oestrogeen als remedie tegen de pijn. Dit is volgens Bianca zeker niet de beste remedie. ‘’Ik denk dat je beter kunt onderzoeken hoe die bio-psycho-sociale factoren op de seksuele respons werken. Uitzoeken hoe de klachten in elkaar zitten en vooral de tijd nemen. Zorg voor goede stimulatie en ga opzoek naar wat je prettig vindt.’’
Lees ook:
- Trend 2020: verwennerij voor je vagina
- Overgang leestip! De vitale vrouw
- Vindt je partner jouw vagina te nat tijdens het vrijen??
