Wetenschapper Frauke Neuser: ‘Uv-straling verandert letterlijk de biologie van je huid’

We weten allemaal dat we onze huid elke dag moeten beschermen tegen Uv-straling maar toch doen we dat lang niet allemaal. En dat heeft veel effect op onze huid, zowel zichtbaar als onzichtbaar. Uv-straling kan namelijk de biologische processen van de huid flink beschadigen, waardoor de huidbarrière niet goed meer werkt.

Monique sprak met Dr Frauke Neuser, hoofdonderzoeker bij Proctor & Gamble, producent van Olaz.

Dr Frauke Neuser

Jullie hebben onlangs, tijdens het World Congress of Dermatology nieuwe resultaten van jullie onderzoek naar huidveroudering gepresenteerd.

“Dat klopt. Een aantal jaren geleden hebben we uitgebreid onderzoek gedaan naar huidveroudering bij vrouwen van verschillende etniciteit en leeftijd. Dat onderzoek hebben we de afgelopen jaren nog verder uitgebreid en daardoor konden we tijdens het congres meer resultaten presenteren.”

Biologische processen van de huid

“De basis van het onderzoek is gelijk gebleven: we willen weten wat er in de loop der tijd verandert in de biologische processen van de huid, en dan vooral op cellulair- en moleculair niveau. Dit zijn veranderingen die je niet meteen ziet gebeuren, maar die ingrijpende gevolgen hebben op de structuur en het functioneren van de huid, en daardoor ook op hoe de huid er uit ziet.”

Een langzaam proces

“Een huid veroudert niet in één keer zodra je vijfendertig wordt, het is een proces dat vroeg begint en langzaam maar zeker verloopt. Tot wij met ons onderzoek begonnen was er maar weinig bekend over die biologische processen. Door dit onderzoek weten we nu dat huidveroudering al begint als je in de twintig bent.”

Genen spelen een minimale rol in huidveroudering

“We weten ook dat genen een minder grote rol spelen in huidveroudering dan werd gedacht; als vrouwen er tien jaar jonger uitzien dan ze zijn, komt dat meer door hoe ze hun huid verzorgen en beschermen en niet zozeer door een genetisch voordeel.  Dat is goed nieuws: iedereen kan er goed uitzien, maar daar moet je wel iets voor doen!”

Welke nieuwe resultaten konden jullie nu presenteren?

“Zoals gezegd hebben we het onderzoek flink uitgebreid. We hebben nu de invloed van Uv-straling op huidveroudering bij vier etnische groepen onderzocht. We hebben bij een grote groep vrouwen van verschillende etnische groepen en verschillende leeftijden huidmonsters genomen van het gezicht, de armen en de onderrug. Het gezicht is vrijwel altijd blootgesteld aan Uv-straling, de armen soms wel en soms niet, de onderrug haast nooit. Vervolgens hebben we de biologische profielen van al die huidmonsters onderzocht, op cellulair- en moleculair niveau.”

Huidmonsters

“We zagen grote verschillen tussen de diverse huidmonsters. Natuurlijk, elke huid veroudert en verandert in de loop der tijd, ook een huid die niet of nauwelijks aan de zon is blootgesteld. Maar in de huidmonsters van huid die veel aan de zon was blootgesteld vonden we heel veel verandering in het biologisch profiel: Uv-straling had letterlijk de biologie van de huid veranderd.”

Afgestorven huidcellen worden vervangen

“In de huid spelen zich twee heel belangrijke processen af: differentiatie en proliferatie, twee processen die nauw verbonden zijn. Het komt er op neer dat de stamcellen in de huid voortdurend verschillende soorten nieuwe huidcellen aanmaken, die de oude, afgestorven huidcellen vervangen en zo de huid gezond, sterk en intact houden. Zodra deze cellen helemaal ‘af’ zijn, stuurt de huid ze naar de opperhuid, de epidermis. Daar vormen ze onder meer de huidbarrière, die je beschermt tegen het binnendringen van bijvoorbeeld vervuiling en andere zaken die niet je lichaam mogen binnendringen.”

Verstoord proces

“In een gezonde huid is dit een continue proces, dat volgens een vast ritme verloopt. In een door Uv-straling beschadigde huid is dit proces verstoord, de hoeveelheid nieuwe cellen die wordt aangemaakt en het tempo waarin ze naar de epidermis worden gestuurd is niet meer in balans. Dat heeft effect op alle huidfuncties; zo is ook de huidbarrière niet meer volledig intact en niet zo effectief als hij ooit was. De huid kan door de schadelijke invloed van Uv-straling zijn werk niet meer goed doen. En dat proces kan dus al beginnen als je nog heel jong bent. En dat proces is deels onomkeerbaar, je huid kan daar nooit meer volledig van herstellen.”

Het belang van de huidbarrière

“Omdat de huidbarrière door de schade door Uv-straling niet goed meer functioneert kan hij je huid niet meer zo goed beschermen tegen vervuiling of chemicaliën in cosmetica. Daar kun je last van hebben, de huid kan bijvoorbeeld gevoeliger worden en dat is vaak ook te zien aan de huid. De huidbarrière is echt van groot belang. Daarom doen we er al vijfentwintig jaar onderzoek naar. We willen precies weten hoe de huidbarrière functioneert en hoe hij wordt gevormd. Door dit nieuwe onderzoek begrijpen we dat nu veel beter.”

Onzichtbare schade voorkomen

“We weten natuurlijk al jaren dat we onze huid moeten beschermen tegen Uv-straling maar dat deden we voornamelijk om de zichtbare gevolgen van U-straling te voorkomen: verbranden, rimpelvorming en verlies van elasticiteit. Maar nu weten we dat Uv-straling ook in eerste instantie onzichtbare schade veroorzaakt: het verandert de biologische processen in je huid.  Nu we dit weten kunnen we ingrediënten aan onze producten toevoegen die deze schade voorkomt en zoveel mogelijk herstelt. Zo beschermen en herstellen we die belangrijke biologische processen en daarmee ook de huidbarrière.”

Hoe kunnen we onze huidbarrière versterken en gezond houden?

“Niacinamide, een vorm van vitamine B3, is een fantastische stof om de huidbarrière op te bouwen en te versterken. Vergelijk je huid met een muurtje, dat bestaat uit bakstenen en cement; beiden zijn nodig om het muurtje stevig te houden. De huidcellen zijn de bakstenen, de vetten en proteïnen die de cellen bijeenhouden zijn het cement. Niacinamide stimuleert de huid om al deze componenten aan te maken, zowel cellen als proteïnen en vetten. Daardoor wordt de huidbarrière gezonder en sterker. Dat weten we, we hebben dat kunnen meten.”

5% niacinamide

“Niacinamide als ingrediënt in een crème kan de balans in een door veroudering of Uv-straling beschadigde huid weer herstellen; het proces van de aanmaak van nieuwe cellen en die naar de epidermis sturen wordt onder invloed van niacinamide weer evenwichtiger. We werken altijd met 5% niacinamide in onze producten; dat is ideaal. Minder heeft weinig effect, meer kan leiden tot irritatie en roodheid.”

Bescherm de huid met een goede Uv-filter 

“Maar het belangrijkste is om je huid goed te beschermen tegen Uv-straling met een goede Uv-filter. Altijd, elke dag, je hele leven. We weten het allemaal en toch doet niet iedereen het. Vooral jonge vrouwen kunnen er slordig in zijn en gebruiken alleen bescherming als ze volop in de zon zijn, wat niet genoeg is. Ze denken vaak niet goed aan de toekomst, aan hoe hun huid door schade van Uv-straling er over twintig jaar uit zal zien. En dat is jammer, want veel daarvan is te voorkomen door de huid altijd goed te beschermen.”

Voorkom een ruwe huid

“Bescherming heeft ook een direct effect op het uiterlijk van de huid. Zelfs van een lage dosis Uv-straling wordt je huid ruw. Uv-straling breekt het collageen en verschillende soorten proteïnen in de huid af, zelfs in lage doses. De vetten in je huid oxideren waardoor ze het vocht in de huid niet goed meer kunnen vasthouden. Je huid droogt uit en wordt ruw, waardoor de cellen niet meer netjes naast elkaar blijven liggen. Die ruwheid blijft zeker een etmaal zichtbaar en kan op den duur permanent worden. Door altijd een goede Uv-bescherming te gebruiken voorkom je dat.”

Er zijn zorgen over de veiligheid van Uv-filters. Welke filters gebruiken jullie?

“Die discussie ken ik uiteraard en ik maak me er, evenals veel andere wetenschappers, zorgen om. Mensen zijn bang geworden om Uv-filters te gebruiken en dat leidt onder meer tot een toename van huidkanker. De Uv-filters die we gebruiken zijn allemaal uitvoerig onderzocht en zijn door de EU goedgekeurd.”

Schadelijke stoffen 

“Oxybenzone or octocrylene, de twee meest omstreden Uv-filters zitten alleen nog in een enkele producten die in de VS verkocht worden en daar stoppen we ook mee. Ze zijn niet schadelijk voor consumenten maar wel voor het koraal en ander leven in de zee. Er is een onderzoek waaruit bleek dat die stoffen in de bloedstroom terecht komen maar dat is een omstreden onderzoek; er werden hele hoge doses gebruikt en er werd heel vaak opnieuw gesmeerd. Ja, de stoffen kwamen in de bloedstroom terecht. Maar dat gebeurt altijd als je een vette substantie op de huid smeert. En het betekent niet dat het ook gevaarlijk is.”

Minerale filters

“We gebruiken ook minerale filters, maar alleen minerale filters gebruiken kan niet. Dat werd vroeger gedaan en daar waren mensen absoluut niet tevreden over. Door enkel minerale filters te gebruiken is een product zwaar en vet, en niet heel effectief. We maken natuurlijk geen zonneproducten voor op het strand, waar je de hele dag in de volle zon bent en vaak het water in gaat.”

Een lekkere luchtige crème

“Onze nieuwe Whip-producten zijn moisturizers met toegevoegde Uv-bescherming. Het zijn producten die mensen moeten willen gebruiken, elke dag, de hele dag, om zo de huid altijd goed te verzorgen en effectief te beschermen tegen Uv-straling. Zo’n product moet veilig zijn en prettig aanvoelen. Niet te vet maar lekker luchtig. Daar hebben we, onder meer door middel van onze onderzoeken, hard aan gewerkt. En ik weet dat we daarin geslaagd zijn.”