Is depressie een veelvoorkomende bijwerking van medicijnen?
Gebruik je medicijnen voor brandend maagzuur, angst, bloeddruk of pijn? Slik je de pil? Dan kun je in de bijsluiter vaak lezen dat depressie of suïcidale gedachten een mogelijke bijwerking zijn. En die bijwerkingen komen meer voor dan we denken, zo meldt Harvard Health Publishing
Depressie en suïcidaliteit
Uit een recent onderzoek dat werd gepubliceerd in het Journal of the American Medical Association bleek dat mensen die medicijnen gebruiken waar depressie of suïcidale gedachten een mogelijke bijwerking zijn daadwerkelijk vaker depressief of suïcidaal zijn. De onderzoekers keken naar data die tussen 2005 en 2014 werden verzameld door het National Health and Nutrition Examination Survey, een groot onderzoek van de Amerikaanse overheid. Onderdeel van de vragenlijst waren negen vragen over depressie en suïcidaliteit.
Relatie met medicijngebruik
Het onderzoek wees uit dat 37% van de respondenten minimaal één medicijn slikte dat depressie als mogelijke bijwerking heeft en dat het gebruik van deze medicijnen tussen 2005 en 2014 aanzienlijk is gestegen. Mensen die deze medicijnen gebruiken zijn meestal 65 jaar of ouder, vrouw, weduwe of weduwnaar, en hebben chronische gezondheidsproblemen. Mensen die deze medicijnen niet gebruiken hebben 5% kans op een depressie. Het gebruik van medicijnen die depressie niet als bijwerking hebben heeft geen invloed op dit cijfer.
Bij meer medicijnen een hoger risico
Wat echter opvallend was, was dat de kans op depressie aanzienlijk steeg naarmate mensen meer medicijnen slikken die depressie als mogelijke bijwerking hebben. Gebruikt men één zo’n medicijn dan is de kans op depressie 7%, gebruikt men er twee dan is het 9,5% en bij drie of meer stijgt dat naar 15%. Bij mensen die een medicijn slikken met depressie als mogelijke bijwerking verdubbeld dus de kans op depressie vergeleken bij mensen die er geen gebruiken; bij mensen die drie soorten slikken is de kans drie keer zo hoog.
Er werd ook gekeken naar mensen die medicijnen gebruiken met suïcidale gedachten als bijwerking. Daarbij werd rekening gehouden met mensen die daarnaast antidepressiva gebruiken en wellicht al meer kans hebben op suïcidale gedachten. Mensen die geen medicijnen gebruiken met suïcidale gedachten als mogelijke bijwerking hebben 5% kans op dergelijke gedachten. Bij mensen die één zo’n medicijn gebruiken stijgt die kans naar 8%, gebruik je er twee dan wordt het 12% en bij drie of meer 18%.
Antidepressiva
De onderzoekers keken ook naar mensen die antidepressiva gebruiken. Ook bij deze groep bleek dat ze naarmate ze meer medicijnen gebruiken die depressie als mogelijke bijwerking hebben, de kans op depressie steeg. Mensen die antidepressiva gebruiken, maar geen medicijnen met depressie als mogelijke bijwerking, hebben 14% kans op een depressie. Gebruiken e één zo’n medicijn dan stijgt die kans naar 18%, bij twee soorten naar 27,5% en bij drie of meer naar 28%.
Dit onderzoek zet je behoorlijk aan het denken…
Vooral omdat steeds meer mensen medicijnen met depressie en suïcidale gedachten als mogelijke bijwerking gebruiken. Het Amerikaanse CDC, oftewel Centers for Disease Control and Prevention, publiceerde onlangs nieuwe cijfers waaruit een verontrustende stijging in zelfmoord bleek. Van 54% van de mensen die overleden door zelfmoord was niet bekend dat ze leden aan een psychische stoornis. Een serieus probleem waar verder naar gekeken moet worden!
Een kanttekening
Uit dit onderzoek bleek ook dat mensen die deze medicijnen gebruiken vaker hun partner verloren hebben en lijden aan chronische gezondheidsproblemen, twee factoren die het risico op een depressie vergroten. Veel van de genoemde medicijnen worden vaak voorgeschreven om symptomen te bestrijden die geassocieerd worden met een al bestaande depressie, zoals angst, slapeloosheid, pijn en zelfs brandend maagzuur – chronische stress kan brandend maagzuur veroorzaken.
De volgende stap zou een onderzoek moeten zijn waarbij proefpersonen willekeurig medicijnen met depressie en suïcidale gedachten als mogelijke bijwerking gebruiken, of alternatieven die deze bijwerking niet hebben en dan kijken wat er gebeurt. Dan pas zouden we echt meer te weten komen over het verband tussen deze medicijnen en depressie of suïcidale gedachten. Maar zover is het nog niet.
Raadpleeg een huisarts of specialist
Mocht je last hebben van depressie en je gebruikt één of meer van deze medicijnen dan is het wellicht verstandig om naar je huisarts of specialist te gaan om te kijken of het mogelijk is om over te stappen op een alternatief medicijn dat deze bijwerking niet heeft. Wellicht vermindert of verdwijnt je depressie.
Overzicht van medicijnen met depressie als bijwerking
- Maagzuur medicijnen als omeprazol, esomeprazol, ranitidine, en famotidine.
- Allergie medicijnen als montelukast en cetirizine
- Angstmedicijnen als alprazolam, diazepam en lorazepam, en de slaapmiddel zolpidem en zopiclon
- Anticonceptie en hormoon therapie, alles waar oestrogeen in zit
- Bloeddrukmedicijnen als atenolol, metoprolol, enalapril en quinapril
- Pijmedicatie als ibuprofen, cyclobenzaprine, hydrocodon en tramadol
- Anti-epileptica als gabapentine, topiramaat en lamotrigine. Deze middelen worden ook vaak gegeven bij andere klachten, zoals bijvoorbeeld migraine.
