Lipofilling voor borstkanker reconstructie vergoed! Dr. Andrzej Piatkowski vertelt...

Op moment van schrijven, in september 2022, stonden we aan de vooravond van een belangrijke stap voorwaarts om vrouwen die noodgedwongen een borstreconstructie moeten ondergaan, een nieuwe, natuurlijke behandeling te geven: met lipofilling. Natuurlijk is de methode al bekend van gebruik voor het gezicht en voor andere kleine plastisch chirurgische ingrepen waarbij volume nodig is.

Inmiddels is de kogel door de kerk, vanaf 2023 wordt lipofilling voor borstreconstructie na borstkanker vergoed.

note: inmiddels wordt het vergoed, en wel bij deze ziekenhuizen (2023):

Man met een missie

Er is 1 man in Nederland die zich hier heel erg voor ingezet heeft: plastisch chirurg Andrzej Piatkowski. Hij initieerde wetenschappelijk onderzoek naar de veiligheid en werkzaamheid voor vrouwen na kanker. Dit onderzoek is kwalitatief zo hoog, de hele wereld keek uit naar de wetenschappelijke publicatie ervan, en die is recent verschenen! BeautyJournaal’s Monique sprak met hem.

Plastisch chirurg en onderzoeker Andrzej Piatkowski, foto: Mooi Kliniek

Nederland loopt voorop met lipofilling na borstkanker – de Breast Trials

Nog niet eerder is er zo grondig onderzoek gedaan naar de werkzaamheid en veiligheid van het compleet vullen van borsten na kanker met lichaamseigen vet. Hoewel dit in landen als Amerika, Frankrijk en Italië al geruime tijd wordt toegepast, is het echt serieuze wetenschapswerk hiernaar in Nederland gedaan. Overigens ook noodgedwongen, zo vertelt onderzoeker en plastisch chirurg, dr. Andrzej Piatkowski de Grzymala, omdat Zorginstituut Nederland het niet als volledig verzekerde zorg wil toelaten, zolang er geen solide wetenschappelijke basis onder zit.

De resultaten uit het eerste onderzoek zijn zeer positief

Een groot onderzoek met tweehonderd vrouwen, de Breast Trial I, is inmiddels afgerond, het is wachten op de wetenschappelijke publicatie. Die gaat er zeker komen, zo vertelt Andrzej me in dit interview. En hoewel hij nog geen details wil prijsgeven, verklapt hij wel dat de resultaten zeer positief zijn. Wat zoveel betekent – en dit zijn mijn eigen woorden: zeer succesvol om volledig leeggehaalde borsten na kanker (met behoud van huid, en al dan niet met tepelbehoud) te vullen met lichaamseigen vet, en succesvol omdat de veiligheid van het inspuiten van vetcellen (waarin ook groeifactoren zitten) geen invloed heeft op een nieuwe tumorontwikkeling na kankerbehandeling.

Breast Trial II waaraan ook weer ruim tweehonderd vrouwen meedoen, wordt in 2023 afgerond, en men verwacht de resultaten in 2024.

Positief resultaat betekent meer kans op vergoeding voor vrouwen

Deze onderzoeken en hun positieve uitkomsten zijn van doorslaggevend belang om de ingreep vergoed te krijgen via de zorgverzekeraar. Dit was namelijk tot nu toe niet het geval. Tenzij je was ingeloot voor het onderzoek, anders kan lipofilling voor borstreconstructie een slordige 20 duizend euro kosten. Implantaten kosten de helft. Diepe zucht….

Borstamputatie is een nachtmerrie voor veel vrouwen

Het is zo waardevol om te zien dat een plastisch chirurg zich inzet voor onderzoek om voor betere reconstructiezorg voor vrouwen te komen die met borstkanker te maken krijgen. Vele jaren was het siliconen borstimplantaat de ultieme uitkomst voor een snelle en vakkundige afwikkeling van borstamputatie. Het merendeel van de vrouwen lijdt namelijk enorm onder amputatie. Gelukkig raakte borstsparende behandeling steeds meer ingeburgerd, helpen geavanceerdere chemo- en bestralingstherapieën ook bij borstbehoud en kan een DIEP lap (buikhuid en -vet) uitkomst bieden om een borst weer te vullen.

Lipofilling als volledige reconstructie na borstkanker, bron: Mooi Kliniek

Toch kan het soms niet anders dan met een implantaat

Echter, en zo benadrukt Andrzej ook, er zullen altijd vrouwen blijven voor wie het borstimplantaat de enige optie is, omdat er bijvoorbeeld te weinig lichaamsvet is om liposuctie en daarmee lipofilling te doen, of omdat er te weinig buikvet is voor een DIEP lap. Maar de plastisch chirurg benadrukt dat hij, sinds alle zorgen rond implantaten zo groot werden, zich ook heel erg heeft ingezet om een natuurlijke, lichaamseigen manier van borstvulling op de kaart te krijgen.

De grote inspirator: Roger Khouri uit Amerika

Andrzej’s grote inspirator is de Amerikaanse plastisch chirurg Roger Khouri. Deze arts vulde in Amerika al jaren borsten met lichaamseigen vet en tot volle tevredenheid van zijn patiënten. Toen Andrzej hem in 2007 voor een congres in het Duitse Aken ontmoette, was het voor hem wel duidelijk dat deze manier ook in Europa aangeboden moest gaan worden.

In 2011 liet hij zich door Khouri trainen in Amerika en vervolgens bood hij het aan in het academisch ziekenhuis in Maastricht. Aanvankelijk alleen aan patiënten bij wie een DIEP lap mislukt was.

Knokken voor wetenschappelijk bewijs (dat er eigenlijk al was)

Andrzej: ‘Dat avontuur eindigde in 2012. Het Zorginstituut verbood ons nog langer dit aan te bieden want er zou geen grondig wetenschappelijk bewijs zijn. Het was triest, voor al die vrouwen die we toch al zo goed ermee konden helpen. Het enige wat we konden doen, is zelf dat onderzoek gaan opzetten en de bewijzen hard maken. Er waren wel studies gedaan, maar er was geen data overzicht, een grote literatuurstudie ontbrak.’

En toen moest er geloot gaan worden: jij wel, jij niet…

Andrzej herinnert zich nog goed dat het opzetten van de eerste studie niet eenvoudig was. Er moest een placebogroep komen. Dat betekende in de praktijk dat er geloot werd: jij krijg lipofilling, en jij een borstimplantaat. Na alle schandalen rond de PIP-implantaten zaten vrouwen die toch al met ziekte door kanker te maken hadden gehad, natuurlijk helemaal niet op een implantaat te wachten. De eerste groep was dus nauwelijks vol te krijgen….

Hoe veilig is lipofilling na borstkanker, en geeft het mooie borsten?

‘Ons belangrijkste doel was eerst om aan te tonen dat vrouwen blij waren met een lipofilling reconstructie. Dat we er mooie, zachte, natuurlijke borsten van konden maken. Met een resultaat dat ook na een jaar nog zichtbaar was. Ook keken we naar de oncologische veiligheid. In vetweefsel zitten groeifactoren. Zouden die specifieke cellen niet aan kunnen zetten tot tumorgroei?

De groep bestond voornamelijk uit vrouwen die überhaupt geen keuze hadden anders dan een implantaat. Dus als ze al uitgeloot werden voor lipofilling was dat prachtig meegenomen. Uiteindelijk startte het eerste onderzoek in 2015.

Waarom worden vrouwen ziek van implantaten?

In ons gesprek blijft hij benadrukken dat hij niet tegen implantaten is. Ten eerste omdat, zoals ik al schreef, niet elke vrouw fysiek geschikt is voor lipofilling, Maar ten tweede ook omdat er wetenschappelijk nog altijd in het duister getast wordt waarom een deel van de vrouwen ziek wordt en hun implantaten laat verwijderen. Is het hun immuunsysteem, zijn het de zwetende partikels van siliconen?

Je immuunsysteem, lekkende partikels, en ook klein risico op kanker

Aangetoond is inmiddels wel dat er een klein risico op lymfatische kanker bestaat: BIA-ALCL ofwel grootcellig anaplastisch lymfoom. Inmiddels heeft de Amerikaanse FDA deze maand, september 2022, ook een bericht uit doen gaan over een tweede kankersoort waarvoor een klein risico bestaat: SCC ofwel plaveiselcel carcinoom (huidkanker, in de volksmond) dat ontstaat in het kapsel rond het implantaat.

Was het eerst een B cup, nu kan er al een D cup gemaakt worden

Een borst vullen met volledig lichaamseigen vet klinkt natuurlijk fantastisch en dat is het ook. Uit het tweede onderzoek, Breast Trial II, dat nu nog loopt, blijkt ook dat borsten tot soms zelfs weer een cup D gevuld kunnen worden. Dat is veel. Tot recent werd altijd gezegd dat er tot een B cup gemaakt kon worden. Het is bekend dat lichaamseigen vet altijd weer wat verdwijnt, wordt opgenomen door het lichaam. Maar, zo blijkt, dit gebeurt bij de ene mens sneller, dan bij de andere. Waarom, is nog niet duidelijk.

Mind you: de liposuctie en lipofilling operaties zijn geen kattenpis…

In de tweede trial die nu nog loopt, zijn alle plastisch chirurgen die in Nederland meedoen vanuit hun ziekenhuizen ook wat vrijer in de wijze waarop ze te werk gaan, zodat de artsen onderling ook hun ervaringen kunnen delen. Bij lipofilling komt er aardig wat werk aan te pas. Zo moet vet eerst geoogst worden uit andere delen van het lichaam, zoals buik, benen, flanken of billen. Dat vet wordt gecentrifugeerd en gezeefd en dan ingespoten in de borsten.

EVE cups lipofilling — De EVE-pomp om meer vetcellen te laten aangroeien in de borst na lipofilling. Bron: Mooi Kliniek

Aanbevolen: het dragen van een pomp om vetcellen te laten groeien

Na liposuctie draag je tot zeker zes weken speciale drukkleding om de huid weer te laten verkleven. Ook heb je veel blauwe plekken. Om het vet in de lege borst te laten aangroeien, draag je een speciale pomp op de borst een aantal weken, een aantal uren per dag. Ja, je hebt een lange adem nodig, als je ook weet dat je vaak 3 tot 5 liposucties en fillings nodig hebt om weer een borst te krijgen. Je bent er zo twee jaar zoet mee. Elke ‘suctie en filling’ is een operatie waarvoor je onder narcose moet. Er kunnen complicaties optreden als vetnecrose, vetweefsel dat hard wordt en de borst vervormd, blaarvorming door de pomp….Maar de tevredenheid is over het algemeen groot en het feit dat je weer een natuurlijke borstvorm krijgt die ook warm aanvoelt, is het voor vrouwen waard.

Lees ook hoe fatbanking ofwel vetopslag ervoor kan zorgen dat je minder liposucties nodig hebt

Ik hoorde recent dat de discussie over siliconen implantaten nergens zo heftig is al in Nederland. Ik vraag me af hoe dat komt, en leg het Andrzej voor. ‘Ik beaam het, we zijn altijd zo nuchter, maar hierin zijn we zeer emotioneel. Zou het door de aandacht van het tv-programma Radar komen?’

Weinig landen zo ver als Nederland, Amerika, Frankrijk en Italië

‘In het buitenland leeft de discussie weinig, maar ik moet zeggen dat ze daar ook met lipofilling nog niet zo ver zijn. Alleen de USA, Frankrijk en Italië pakken lipofilling al goed op. En wij, wij zijn het eerste land dat er ook grondig onderzoek naar doet. Het buitenland kijkt hierin echt naar ons en zegt: ‘Als die Nederlandse wetenschappers het zo goed hebben aangepakt, dan moet het wel in orde zijn.’

Andrzej benadrukt dat de minister van Volksgezondheid lipofilling als reconstructiemethode na amputatie nog moet goedkeuren. Zonder zijn goedkeuring wordt deze nieuwe methode niet vergoed door de zorgverzekeraars. Maar, zoals aan het begin al gezegd: alle seinen staan op groen, omdat er knalgoed onderzoek ligt nu MET bewijs! De focus ligt bij 1 januari 2023.

Keuzemogelijkheden, regie aan de vrouw

‘Ik wil mijn patiënten een derde optie of vierde optie aanbieden naast geen reconstructie of een reconstructie met een borstimplantaat. Het maakt het niet makkelijker maar het geeft wel een beter gevoel, die keuze mogelijkheden. Zodat je het gevoel hebt de regie te kunnen houden over je eigen lichaam. Als vrouw.’

Fingers crossed dat lipofilling snel vergoed gaat worden…….