Vrouwen die te maken krijgen met ernstige seksuele problemen na borstkanker kunnen geholpen worden met online cognitieve gedragstherapie. Dat blijkt uit onderzoek van de groep van gedragswetenschapper prof. dr. Neil Aaronson van het Antoni van Leeuwenhoek. De resultaten van het onderzoek zijn onlangs gepubliceerd in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Journal of Clinical Oncology.
Seksuele problemen na behandeling van borstkanker
Aan het onderzoek deden 169 vrouwen mee die na borstkanker te maken kregen met ernstige seksuele problematiek, zoals een verminderd seksueel verlangen, verminderde seksuele opwinding, of pijn tijdens of na het vrijen. Veel van de vrouwen die behandeld worden voor borstkanker krijgen als gevolg van de behandeling te maken met problemen zoals verstoorde werking van de eierstokken, atrofie van de geslachtsdelen, vervroegde menopauze en vaginale droogheid. Daarnaast spelen vaak problemen als een negatief lichaamsbeeld en verminderd gevoel van seksuele aantrekkelijkheid een rol. Het onderzoek is grotendeels uitgevoerd door promovendus Lisanne Hummel, en is opgezet in samenwerking met dr. Hester Oldenburg (chirurg, Antoni van Leeuwenhoek), prof. dr. Jacques van Lankveld (psycholoog en seksuoloog, Open Universiteit), drs. Daniela Hahn (psycholoog en seksuoloog, Antoni van Leeuwenhoek) en GGZ instelling Virenze.
Significante verbetering bij 63% van de vrouwen
Van de deelnemende vrouwen kreeg de helft de online cognitieve gedragstherapie aangeboden. Deze bestond uit maximaal 24 wekelijkse sessies onder begeleiding van een therapeut via email en telefoon. De andere helft van de vrouwen, die fungeerde als controlegroep, bleef op een wachtlijst voor hulp staan. Van de vrouwen die de therapie volgden, trad bij 63% een klinisch significante verbetering van het seksueel functioneren op. Dat was duidelijk meer dan bij de vrouwen die geen behandeling kregen, van wie slechts een klein deel over de tijd wel enige verbetering ervoer, maar lang niet zo sterk als bij de behandelde groep.
Patiëntervaringen als basis
“We hebben deze studie opgezet omdat we merkten dat voormalig borstkankerpatiënten met seksuele problemen niet altijd gebruik maken van de bestaande psychologisch-seksuologische ondersteuning, die bestaat uit face-to-face contact”, vertelt Neil Aaronson. “Toen we hier enkele jaren geleden navraag naar deden vertelden veel vrouwen dat ze het toch lastig vinden om het in een face-to-face setting over deze problematiek te hebben. Daarnaast speelde mee dat vrouwen het vaak niet prettig vinden om speciaal hiervoor opnieuw naar het ziekenhuis te moeten komen, terwijl ze net het hele traject van hun kankerbehandeling achter de rug hebben. Het waren patiënten zelf die suggereerden dat online therapie misschien een uitkomst kon zijn.”
Niet vergoed door zorgverzekeraar
Helaas zit er ook een addertje onder het gras. Therapieën als deze worden op dit moment namelijk niet vergoed. Daniela Hahn, psycholoog en seksuoloog in het Antoni van Leeuwenhoek: “Op dit moment zijn de mogelijkheden voor vergoeding voor seksuologische zorg na borstkanker binnen Nederland schaars. Vrouwen kunnen deze hulp alleen krijgen op basis van een medische indicatie. De behandeling bestaat dan in de regel uit 4 tot 6 gesprekken met een speciaal opgeleide therapeut die aan een ziekenhuis verbonden moet zijn. Langere therapie, of dit soort internettherapieën, worden momenteel niet vergoed.”
De projectgroep pleit ervoor de vergoeding voor meer intensieve sekstherapieën uit te breiden. Daarbij heeft de online therapie enkele duidelijke voordelen ten opzichte van de bestaande face-to-face therapie. Lisanne Hummel: “Een internettherapie verlaagt de drempel om hulp te zoeken: het kan makkelijker voelen over seksuele klachten te ‘praten’ met een psycholoog of seksuoloog wanneer het contact via internet plaatsvindt. Daarnaast bevinden veel ex-patiënten zich vaak nog in een re-integratie traject, waardoor het prettig is dat zij de therapie op zelfgekozen momenten kunnen volgen. Het is belangrijk, naast face-to-face counseling, deze internettherapie aan te kunnen bieden.”
Expertisecentrum
Ondersteunende zorg aan (ex)patiënten met kanker wordt door het Antoni van Leeuwenhoek als een belangrijk onderdeel gezien van goede oncologische zorg. Nu steeds meer mensen langer leven met en na kanker, is de kwaliteit van leven tijdens en na kanker in toenemende mate een belangrijk thema. Doordat het Antoni van Leeuwenhoek een gespecialiseerd kankerinstituut is, is hier er veel aandacht voor deze ondersteunende zorg. Ook wordt er veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar hoe (ex)kankerpatiënten het beste ondersteund kunnen worden. Later dit jaar zal er in een nieuwe vleugel van het ziekenhuis een expertisecentrum voor ondersteunende zorg worden geopend.
Meer over borstkanker lees je op de website van Nederlands Kanker Instituut Antoni van Leeuwenhoek.
Bron en foto van iStock.
