shop CurrentBody collageen stimulerend LED masker Monique is onder de indruk van het effect van dit masker. Het geeft een instant glow, frist je teint op en bij langer gebruik krijg je absoluut een collageen boost! Bekijken Tot voor kort werd eau de cologne geassocieerd met het ouderwetse (groot)omaatje dat des zondags enkele druppels op […]

12:44 - 07:38
luistertijd 12:44 - leestijd 07:38

Tot voor kort werd eau de cologne geassocieerd met het ouderwetse (groot)omaatje dat des zondags enkele druppels op haar zakdoekje sprenkelde. Dat beeld is inmiddels achterhaald. Onder aanvoering van Marc Jacobs beleeft eau de cologne een revival. Ook verfrissend: Keuls water doet niet aan geslachts- en seizoensdiscriminatie. 

Wie zich nu de uitvinder van het oorspronkelijke wonderwater mag noemen, daarover verschillen de historici. Zowel het Franse parfumhuis Roger & Gallet als het Duitse Mülhens beweren het oerrecept te bezitten van ‘aqua mirabilis’, zoals het ‘in den beginne’ werd genoemd. De voorganger van de eerste (Jean-Marie Farina) zou het in 1695 in Parijs hebben gekregen van ene Jean-Paul Féminis. De tweede in 1792 in Keulen van een monnik als trouwcadeau. 

Het is vooral Wilhelm Mülhens die de potentie van dit Kölnisch Wasser, zoals hij dit wonderwater inmiddels was gaan noemen, onderkent. Hij opent zelfs een fabriek in Keulen aan de Glockengasse. En dan bezetten in 1794 de Franse revolutietropen het Rijnland. Om orde te krijgen in de wirwar van straatnamen en het inkwartieren te vergemakkelijken, beval de Franse commandant ook in Keulen alle huizen doorlopend te nummeren. Mülhens’ bedrijf kreeg 4711. Dat bracht de jonge ondernemer op een briljant idee: hij deponeerde dit nummer als handelsmerk. Ook aan geluk ontbrak het Mülhens niet. Tegenover zijn bedrijf was een drukbezochte paardenpost. Talloze reizigers kochten voor hun vertrek vaak een paar flessen. Dat verklaart waarom 4711 snel over de grenzen bekend werd. Bovendien stuurden vele Franse officieren het als geschenk naar het thuisfront. Omdat zij Kölnisch Wasser niet konden lezen, laat staan uitspreken, vertaalden ze het met Eau de cologne (water van Keulen). 

Medicijn voor uitwendig gebruik

In 1810 eist Napoleon Bonaparte dat alle geheime recepten voor geneesmiddelen – door zijn hoge alcoholpercentage werd eau de cologne ook oraal genuttigd en deed ook perfect dienst als wondontsmetter – openbaar gemaakt moesten worden. De inmiddels verschillende producenten (met ieder een eigen geheim recept) voelden daar weinig voor en besloten eau de cologne voortaan aan te prijzen als ‘geurwater voor uitwendig gebruik’. Zo voorkwamen ze dat de Franse keizer het recept in handen kreeg van het water waaraan hij zo verslingerd was: volgens overlevering gebruikte hij zestig flessen per maand.

Ook andere keizerlijke en koninklijke hoven waren zo gecharmeerd van eau de cologne dat ze enkele parfumhuizen bevorderden tot hofleverancier. Waaronder Guerlain: het presenteerde in 1853 zelfs een eau de cologne aan de toenmalige keizerin van Frankrijk: Eau de Cologne Impériale dat nog steeds te koop is.

Keuls water

In de loop der tijd ontwikkelen bijna alle bekende en onbekende parfumhuizen en zelfs grootwarenhuizen (bij ons de Hema) hun eigen variaties op het Kölnisch Wasser dat zich van andere reukwaters onderscheidt door zijn uitgesproken citrusboeket vermengd met rozemarijn en lavendel. De geur is verkwikkend en verfrissend en daarom eigenlijk met geen enkel ander ‘parfum’ te vergelijken. Toch bleef 4711 het meest succesvol: er werden fabrieken geopend in Rusland, Brazilië, Egypte, Guatamala en zelfs Japan.

Uit de gratie

Wat ook opvalt aan eau de cologne: de prijs. Van zeer pittig tot bijna ‘voor de geef’. Zo kon je nog niet zo heel lang geleden met je eigen flesje naar bijvoorbeeld de Hema om dat te laten vullen met een door het warenhuis zelf gebrouwen variatie. Alleen kochten de vaste afnemers, (over)grootmoeders, dit steeds minder. De reden: ze stierven uit. Niet alleen de Hema zag zijn clientèle afnemen. Ook in het land met het hoogste verbruik – Frankrijk – zagen niet alleen de chique leveranciers als Roger & Gallet, Guerlain en Creed, maar ook de lokale Hema’s (Prisunic en Monoprix) de omzet dalen. Vergrijzing, maar ook de concurrentie van meer complexe en geraffineerde geuren waren de oorzaak. Het ouderwetse ‘odekolonnetje’ rook hiermee in vergelijk wel erg simpel en eendimensionaal. De opkomst van de designergeuren (Hugo Boss, Davidoff, Giorgio Armani, Ralph Lauren) speciaal gemaakt voor een jonger publiek deed de eau de cologne ook niet veel goed.

Comeback als ‘theewater’

Bvlgari probeert als eerste het tij te keren. Met jaarlijks gemiddeld 500 nieuwe geuren in het midden- en topsegment, besefte de Italiaanse juwelier dat het met zijn parfumpremière op moest vallen. En dat deed Eau de Cologne au Thé Vert in 1992. Het was anders: in een prachtige flacon (inclusief ouderwetse peerverstuiver), voorzien van het vernieuwende ingrediënt groene thee was het ook nog eens ‘uniseks’. Inmiddels geldt dit ‘theewater’ als klassiek. De volgende vernieuwer was Thierry Mugler. Nog niet klaar voor een opvolger voor Angel (1992), lanceert hij Cologne (2001) die – helaas – door zijn ‘wereldvreemde’ presentatie niet de aandacht kreeg die het verdiende.

Ondertussen zijn de nichehuizen ook ‘lekker druk’ met deze vergeten schenker van instant frisheid: Frederic Malle lanceert zelfs, voor het eerst voor zover ik weet, een warm-winterse cologne: Eau d’Hiver (2000). En voor de niche-fan die dit te modern vindt: Eau Bigarade (2000)

Marc Jacobs rules

Sindsdien verschijnen er steeds vaker en meer vernieuwende versies die zich meestal baseren zich op het beproefde basisrecept van 4711 dat door zijn hoge alcoholpercentage eigenlijk direct vervliegt. Dat verklaart waarom eaux de cologne vaak in grote flacons zitten die uitnodigen tot een verfrissende ‘splash’, de Amerikaanse benaming. Deze nieuwe generatie valt op door de hoge mate van verfijning en een soms, op z’n zachtst gezegd, merkwaardige ingrediëntenkeuze: gembercake, caramel, walnoot, rooiboos, komkommer, tuinboontjes, doperwten, zuurstok… Deze nieuwe smaken danken we vooral aan Marc Jacobs. In 2006 geeft hij eau de cologne in de ketenparfumerie een doorstart met Rain, Grass en Cotton. Sindsdien bijna jaarlijks gevolgd door een nieuw trio. Dit jaar Ginger, Curacao en Cranberry.

De bekende luxemerken kunnen, zoals dat heet, niet achterblijven en lanceren in hun exclusieve ‘neo niche’-lijnen nieuwe variaties op het klassieke cologne-thema. Dior deed het al in 2004 onder meer met Eau Noire, Giorgio Armani in zijn Privé-reeks met Eau de Jade. Guerlain doet het met het warm-zwoele en toch frisse Cologne du 68. Chanel stelt hier in 2007 een van de mooiste klassieke interpretaties tegenover. Simpelweg Eau de Cologne genoemd. Hermès, al geliefd om zijn Eau d’Orange Verte (1979), geeft Jean-Claude Ellena opdracht twee nieuwe variaties te bedenken. In 2009 zien Eau de Pamplemousse Rose en Eau de Gentiane Blanche het licht. Beide heel licht in het dragen, maar een heel diep frisbloemig genot schenkend.

Uit de dood herrezen

Een ander cologne fenomeen is de herontdekking van dood gewaande merken. Zo stamt dé cultcologne Colonia van Acqua di Parma uit 1916. Het dankt zijn status aan zijn populariteit onder Hollywoodsterren in de jaren veertig tot en met zestig. Notoire gebruikers toen: Ava Gardner en Frank Sinatra. Notoire gebruikers nu: Madonna en Kate Moss – naar men zegt. Ook heel chic Acqua di Genova, want oud en gelieerd aan de voormalige heersers van Genua: S. Frecceri.

En grote kans dat binnenkort een verloren gewaand recept en huis wordt herontdekt. En ja hoor, daar-is ie. Het was even zoeken, maar sinds 1862 blijkt Le Couvent des Minimes lokaal al puur natuur-colognes te produceren. Sinds een paar jaar mondiaal te koop. Binnenkort ook in Nederland.

 Een overzicht:

Lees hier meer parfumnieuws

Lees ook