Problemen met je vagina of je penis?
Voor elk onderdeel van je lichaam is wel een medisch specialist te vinden, maar sommige lichaamsdelen zijn zo complex, dat je eigenlijk meer dan 1 specialist nodig hebt. Neem je genitaliën: je vagina en je penis. Valt dit onder de gynaecologie, of onder de dermatologie?
Integrale zorg nodig
Beiden, en daar knelt het meteen. In de meeste Nederlandse ziekenhuizen werken deze artsen niet meer samen (door bezuinigingen) op specifieke klachten van deze organen, die vaak een overlap hebben met elkaar. De kennis versnippert hierdoor, en vrouwen en mannen met klachten lopen langer door dan hen lief is. Hierdoor wordt een aanvankelijke huidziekte of anatomische klacht ook een psychisch probleem, en dat beïnvloedt je relatie, je seksleven…je gevoel van wellbeing.
Multidisciplinair centrum
De Roosevelt Kliniek in Leiden heeft een speciale polikliniek die volledig is toegelegd op de ingewikkelde problematiek van onze geslachtsdelen. Multidisicplinair met gynaecologen, dermatologen en een seksuoloog.
BeautyJournaal’s Monique sprak met oprichter gynaecoloog Bram ter Harmsel en een van de dermatologen: Roel Genders.
Gyneacoloog Bram ter HarmselVulva- en penispoli
Als je op internet zoekt onder genitale problemen zie je een paar medische centra in de zoeklijst tevoorschijn komen. Meestal profileren ze zich als zg. vulvapoli’s, vaak gekoppeld aan een ziekenhuis. Maar dat is alleen voor vrouwen. De Roosevelt Kliniek in Leiden is het enige medische centrum in ons dat zowel een vulva- als een penispoli heeft. ‘En dat is niet alles,’ vult gynaecoloog Bram ter Harmsel aan. ‘Om problemen goed te kunnen behandelen, is gekozen voor een integrale zorg waarbij we ook met een seksuoloog samenwerken. Een holistische aanpak dus.’
‘Wij hebben tijd voor je….’
Toen de kliniek 4 jaar geleden werd opgericht had Bram ter Harmsel een duidelijke visie. ‘We wilden alle noodzakelijke disciplines weer bij elkaar brengen, in een omgeving waarin je je ook op je gemak kunt voelen. Waar je vragen durft te stellen, zonder je opgejaagd te voelen. Waar weer de tijd is om naar je verhaal te luisteren. Wij hebben geen wachttijden, je wordt helder en vriendelijk geholpen aan de telefoon, onze website geeft heel veel informatie.’
De impact op je seksualiteit
De arts weet dat klachten aan de genitaliën niet in drie of vijf minuten boven tafel zijn- wat tegenwoordig wel de gemiddelde spreekuurtijd is per patiënt in een ziekenhuis. Bovendien zijn de verschillen in klachten tussen mannen en vrouwen groot. Ter Harmsel: ‘Je kunt als arts niet zeggen: ‘Oh, dat is dat plekje, hier heb je een zalfje. De klachten hebben ook impact op de psyche en de seksualiteit, en daar moet je het ook over hebben, wil de patiënt zich weer goed gaan voelen. Dat betekent: praten, en daar nemen wij de tijd voor.’
Met je penis naar de dokter…
Dermatoloog Roel Genders vult aan: ‘Voor mannen is er een behoorlijke drempel om met een plekje op hun penis naar de dokter te gaan. En als ze dan toch de stap genomen hebben, dan
Dermatoloog Roel Genderszijn ze soms al langs meerdere artsen geweest en blijven zich onbegrepen voelen, omdat het vaak een kwestie is van ‘even de broek naar beneden, en hier heb je een recept, kom over drie maanden maar terug’.
Jeuk, even krabben?
‘Maar veronderstel het jeukt? Aan een plekje op je elleboog kun je krabben, en anderen zien dat en begrijpen waarom je krabt. Aan je penis kun je niet ongeneerd krabben, en het plekje is onzichtbaar. Je loopt er in het geheim mee rond. Het gaat wel om je mannelijkheid. Je wilt er seks mee hebben. Je maakt je zorgen dat het besmettelijk is, of je krijgt juist na de seks meer klachten.
Seksueel gebied
Mannen zijn enorm gefocust op hun geslacht als er iets mee aan de hand is. Het meest lastige is dat het seksueel functioneel gebied is. De gevolgen zijn verstrekkender. Dit is ook het geval als er cosmetisch storende huidafwijkingen op de penis aanwezig zijn.
Lijden in stilte
Bram ter Harmsel: ‘Ook vrouwen lijden bij vulvaklachten in stilte. De huisarts heeft over het algemeen te weinig kennis van zaken. De gynaecoloog weet veel van de vaginale- en baarmoederlijke anatomie, maar niet van de vulvahuid. Ik heb persoonlijk het geluk gehad vijftien jaar met een dermatoloog te kunnen samenwerken en zo een schat aan ervaring opgedaan.’
Maar hoe anders zijn huidklachten aan de vulva dan elders op het lichaam? Bram ter Harmsel: ‘Je kunt er niet aan zitten en het is vanwege de plek -vochtig en warm – moeilijker te behandelen. Bovendien zien ze er vaak anders uit. Neem psoriasis, dat ziet er schilferend uit op de ellebogen, maar op de vulva helemaal niet. Hierdoor zal de huisarts al snel denken dat je een schimmel hebt.
Klacht over, maar pijn blijft…
Bram ter Harmsel: Bekend is de situatie van jonge, laat ons zeggen 25-jarige vrouwen, die door een schimmelinfectie pijn hebben. Als de klacht over is, blijft de pijn bestaan tijdens het vrijen. Het is psychologisch. Ze spannen tijdens het vrijen bij voorbaat al de bekkenbodemspieren aan, omdat ze bang zijn voor de pijn die ze eerder ervoeren. Maar dan gaat het juist weer pijn doen. Ze komen in een vicieuze cirkel terecht.’
‘Deze vrouwen zien we wekelijks. Een bekkenbodemtherapeut kan uitkomst bieden, en een simpele methode als het smeren van vaseline rond de vaginaopening kan de huid minder gevoelig maken. Als de bekkenbodem zich ontspant, raakt de vulva ook weer beter doorbloedt en dan draagt bij aan het opheffen van de pijnervaringen.’
Klik op de foto om alle namen van de specialisten te zien.Met welke klachten komen vrouwen vooral?
Ter Harmsel: ‘Met moeilijk te behandelen huidziekten als Lichen Sclerosus, maar ook Lichen Planus. Lichen sclerosus is een zeer problematisch omdat het niet alleen jeuk en witte huidverkleuring geeft, maar ook een vormverandering van de vulva. Hierdoor ontstaat er pijn bij vrijen en kan er niet meer gepenetreerd worden. Echtparen zijn erg penetratiegericht, vrijen op een andere manier doen ze veel minder. Het is dus zaak om de vagina-ingang weer te verbeteren. Daar helpen we ook bij. We sturen deze patiënten niet weg met de mededeling dat je er maar mee moet leren leven. Meestal volstaat dan een sneetje van de vagina naar de anus, mits er voldoende huid tussen zit. Ze verleng je de vagina naar beneden toe.’
Vrouwen in de overgang
‘Verder zien we vrouwen met menstruatieklachten, onverklaarbare, chronische buikpijn, eczeemklachten. Bij vrouwen die alweer vijf jaar door de overgang heen zijn, zien we klachten als droogte van de vagina. Atrofie, het dunner worden van het slijmvlies, als gevolg van oestrogeenverlies. Dit is pijnlijk, het geeft constant een branderig gevoel. Je kunt dan oestrogeensuppletie geven, mits er geen hormoongevoelige kanker is, of, en dat is absoluut nieuw: een behandeling met de pijnloze CO2 pulsed laser Mona Lisa.’
De Mona Lisa verbetert de huidkwaliteit van de schede waardoor droogteklachten afnemenNieuw! De Mona Lisa tegen atrofie van de vaginawand
‘Met deze methode heb je na een maand al effect. Met drie behandelingen na elkaar en dan een onderhoudsbehandeling eenmaal per jaar, kun je hier echt van af komen. Het is een spraakmakende nieuwe behandelingsmethode, zonder hormonen en zonder ingrijpen.’
Lees en kijktip: Bekijk ook hier meer informatie over de werking van de Mona Lisa op BeautyJournaal.
En met welke klachten komen mannen?
‘Mannen zijn staarders naar hun eikel,’. ‘In tegenstelling tot vrouwen kunnen ze hun geslacht makkelijker zien, er is geen spiegel bij nodig. Dus elk plekje valt op. Wat veel wordt gezien is een ontsteking van de eikel, balanitis genoemd. Maar soms worden er ook kwaadaardige cellen gevonden. Huidkanker van de eikel, en dat kan op ontsteking lijken. Het is dus beter om niet te lang met klachten door te lopen. Het is onze ervaring dat vooral mannen die nooit naar de dokter gaan, lang met ontstekingsklachten doorlopen.’
Daarnaast zijn er veel afwijkingen op de penis die cosmetisch storend zijn en ook goed behandeld kunnen worden. Zo komen veel mannen met papeltjes op de rand van de eikel, bultjes rondom de eikel die eruit kunnen zien als wratjes maar dat niet zijn – we noemen het pearly penile papules (parelsnoer krans). Het zijn wit-roze tot huidkleurige bultjes. Soms zijn ze echt fors aanwezig en vormen ze een krans. Het zijn onschuldige fysiologische uitstulpingen van de huid van de corona, de krans van de eikel. Het is heel erg vervelend als dit wordt aangezien door je seksuele partner als iets vies of verward wordt met genitale wratten.
Met electrocoagulatie of CO2 laser kun je dit op een veilige manier goed behandelen. De gedachte dat dit heel erg pijnlijk is, is niet terecht. Behandeling vindt plaats onder een verdovende crème. Soms is er een verdoving nodig met een prik, die door een speciale methode nauwelijks gevolgd wordt. De meeste artsen doen deze behandeling niet, maar wij welen hebben er ook bijzondere expertise in. Het geeft een mooi glad resultaat en we kunnen mannen er heel blij mee maken. ‘
Behandeling van soa’s, en thuistesten
De gynaecoloog vult aan: ‘Mannen zijn ook zeer bezorgd over soa’s. Soms zijn ze al drie keer getest en vertrouwen ze het nog niet, omdat ze subjectieve klachten hebben die niet goed te objectiveren zijn. Een goed gesprek doet dan wonderen. Overigens kun je bij ons, via www.soacare.nl, ook gewoon online soa-testen aanvragen, thuis uitvoeren en naar ons opsturen voor onderzoek en de uitslag. Daar wordt steeds vaker gebruik van gemaakt.’
Besteltip: bestel hier je soa-thuistest.
Wanneer besluit je als patiënt dat je naar een gespecialiseerd centrum wilt met je klacht?
Ter Harmsel: ‘In het eerste geval merken wij vaak dat er geen echte diagnose wordt gesteld. Er wordt meteen begonnen met allerlei zalfjes. Als patiënt moet je er wel vragen wat de diagnose is, om duidelijkheid te krijgen. In het tweede geval is er wel een diagnose maar slaat de behandeling niet aan, en in het derde geval is het raadzaam te komen als je echt iets uitzonderlijks hebt. Veel ziekenhuizen sturen patiënten aan ons door. Wij zijn echt een expertise centrum.’
***********************
De Roosevelt kliniek
Naast de speciele polikliniek voor genitale huidafwijkingen zijn de dermatologen van de Roosevelt kliniek gespecialiseerd op enkele subgebieden, waaronder de cosmetische dermatologie, overmatig zweten en dermatochirurgie (huidkankerchirurgie, cosmetische chirurgie) . Hierop worden de dermatologen ook geselecteerd.
Ze zijn in den lande actief op het gebied van nascholing van andere artsen in deze gebieden. Op het gebied van de cosmetiek is de dermatoloog de medisch specialist die volledig alle ins en outs van de huid kent en daardoor ook een advies en behandeling op maat kan geven met betrekking tot huidverbetering.
De gynaecologen hebben naast de bovengenoemde expertises ook nog uitgebreide expertise op het gebied van afwijkende uitstrijkjes en HPV infecties. Vrouwen met een afwijkend uitstrijkje maken zich vaak erg ongerust en willen snel weten waar ze aan toe zijn. Dat kan in de Roosevelt kliniek, binnen 2 werkdagen is hier een afspraak mogelijk, waarbij onderzoek en soms ook behandeling direct mogelijk is.
************************
Wie zijn Bram ter Harmsel en Roel Genders?
Dr. W.A. (Bram) ter Harmsel
Gynaecoloog Dr. W.A. (Bram) ter Harmsel is gynaecoloog sinds 1995. In 1998 promoveerde hij in Leiden tot doctor in de geneeskunde met het proefschrift: Studies on oncogenesis and prognostic factors in the premalignant and malignant uterine cervix.Van 1995 tot en met 2012 werkte hij bij ziekenhuis Reinier de Graaf Groep (RdGG) waar hij in 1999 de vulvapoli oprichtte. Deze poli werd in 2011 uitgeroepen tot beste vulvapoli van Nederland. De arts stond aan de basis van de website www.vulvapoli.nl en van de Nederlandse Vereniging voor Vulvapathologie. Samen met dermatoloog dr. W.I. van der Meijden schreef hij in 2007 het boek Vulvapathologie.
De laatste tien jaar bekleedde hij bij RdGG de functie van opleider gynaecologie. Hij geeft hij cursussen vulvapathologie aan dermatologen, gynaecologen en artsen in opleiding. Tevens verzorgt hij als docent Colposcopie bijscholing en onderwijs aan aanstaande gynaecologen over afwijkingen aan de baarmoederhals en -mond, vulvapathologie en soa’s. De arts is medisch adviseur van meerdere patiëntenverenigingen. Over zijn onderzoeksbevindingen op het gebied van de baarmoederhals, HPV en vulvapathologie houdt hij geregeld voordrachten op congressen. Zijn publicaties over deze onderwerpen verschijnen in (inter)nationale vakbladen.
Dr. R.E. (Roel) Genders
Dermatoloog Roel GendersDermatoloog Roel Genders is sinds 2013 werkzaam als dermatoloog in de Roosevelt kliniek. Daarnaast werkt hij ook in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), waar hij zijn opleiding volgde. In het LUMC verricht hij onderzoek naar huidkanker. Hij is verantwoordelijk voor de dermatochirurgische opleiding en beoefent de Mohs micrografische chirurgie (een speciale techniek voor de behandeling van huidkanker). De arts is zeer bekwaam in allerlei dermatologische en cosmetische ingrepen en nagelchirurgie.
Hij heeft verschillende nationale en internationale publicaties op zijn naam staan en spreekt geregeld op congressen. Hij geeft nascholing aan collega artsen en aan huisartsen. Hij is secretaris van de domeingroep dermatochirurgie en lasers van de Nederlangdse Vereniging van Dermatologie en Venereologie (NVDV), lid van de werkgroep cosmetische dermatologie van de NVDV en lid van het bestuur van de NSEG (Nederlandse Stichting Esthetische Geneeskunde).
