Voor keelpijn en wondjes naar de verpleegkundige

10:36 - 06:21
luistertijd 10:36 - leestijd 06:21

Toegankelijkheid is het toverwoord. In de Verenigde Staten komen er steeds meer inloopklinieken op plekken waar veel mensen komen, zoals winkelcentra. Het bedrijf CVS Caremark opende sinds 2011 al tweehonderd nieuwe klinieken en wil er tegen 2017 nog 850 openen. Het is voorbarig om te stellen dat dergelijke klinieken de toekomst van de gezondheidszorg zijn, maar volgens experts is de toegankelijkheid, laagdrempeligheid en het gemak dat deze klinieken bieden iets waar de gehele gezondheidszorg in de VS rekening mee moet gaan houden.

Voor keelpijn en wondjes naar de arts assistent

De inloopklinieken doken voor het eerst op rond de millenniumwisseling. Zeven jaar later begon hun aantal flink te groeien. In 2006 waren er in de VS zo’n tweehonderd. Nu zijn er al 1.600. Deze klinieken zijn veelal gevestigd in apotheken, drogisterijen, supermarkten en winkelcentra. Er werken voornamelijk verpleegkundigen en arts-assistenten die eenvoudige klachten, zoals kleine wondjes of een keelontsteking behandelen. Je kunt er een onderzoek laten doen of een vaccinatie halen. De laatste tijd kunnen bij sommige van deze klinieken ook mensen met chronische klachten, zoals diabetes, hoge bloeddruk of astma, terecht.

Slaat het aan: de inloop?

De Affordable Care Act, nieuwe zorgwet van president Obama, waardoor meer Amerikanen een ziektekostenverzekering hebben en dus ook vaker een arts bezoeken, zal er waarschijnlijk voor gaan zorgen dat het bij reguliere artsen en ziekenhuizen veel drukker zal worden, met langere wachtlijsten tot gevolg. Daarom denken deskundigen dat de inloopklinieken een grotere rol gaan spelen. Hoe groot hun rol zal worden, hangt af van een aantal factoren.  Nu de gezondheidszorg in de VS geheel hervormd wordt en de kosten opnieuw berekend moeten worden, is de toekomstige rol van de inloopklinieken nog verre van duidelijk. “Het kan alle kanten opgaan”, zegt Dr. Ha T. Tu, een onderzoeker bij HSC, een organisatie die de veranderende situatie in de gezondheidszorg berekent.

De kliniek-bubble

De bedrijven die eigenaar zijn van de inloopklinieken groeiden het snelst in 2007, toen het aantal klinieken in een jaar tijd verviervoudigde. “Het kan bijna worden vergeleken met de internetbubbel van eind jaren negentig, toen mensen internetbedrijven startten zonder er naar te kijken hoe ze precies hun geld wilden verdienen. Dat is wat in 2007 gebeurde met de inloopklinieken”, zegt Thomas Charland, een medewerker van het medische bedrijf Merchant Medicine.

Enorme groeikansen: 25% tot 30%?

Alhoewel de groei in 2008 en 2009 weer afnam, blijkt uit onderzoek dat het nu reeds bestaande tekort aan huisartsen en de invoering van de nieuwe zorgwet er voor kan zorgen dat het aantal inloopklinieken opnieuw explosief zal gaan groeien.

Een recent rapport uit 2013, van het onderzoeksbedrijf Accenture, voorspelt een groei van 25 tot 30 procent per jaar tussen 2012 en 2015, waardoor het aantal klinieken verdubbelt. Het zou de gezondheidszorg jaarlijks een besparing van bijna zeshonderd miljoen euro opleveren.

Lage drempel = hoge drempel?

Volgens Charland zijn de meeste voorspellingen te optimistisch. “Slechts één bedrijf, CVS, groeit echt”, zo zegt hij. “Er komen niet echt veel nieuwe markten bij. De meeste groei zit op plekken waar de bevolking al gewend is aan deze klinieken, daar worden wel nieuwe klinieken geopend.

De andere grote spelers op deze nieuwe markt, Walgreens’ Take Care, Kroger’s Little Clinic en Target, zijn de laatste vier, vijf jaar nauwelijks gegroeid. Walmart, dat in een aantal vestigingen inloopklinieken heeft, zag hun aantal gedurende de laatst 18 maanden met de helft afnemen. “De daling is dramatisch”, zegt Charland.

Grootstedelijk

Ook al stijgt het aantal klinieken minder snel, toch blijkt uit een onderzoek van Tu en HCS, dat het aantal gezinnen dat gebruik maakt van de klinieken verdrievoudigd is tussen 2007 en 2010. Toch bezoekt momenteel slechts 3 procent van de Amerikaanse bevolking wel eens een inloopkliniek.

Kwaliteitswaarborg

Volgens Tu zijn een aantal factoren verantwoordelijk voor die lage bezoekersaantallen. Om te beginnen zijn de meeste inloopklinieken gevestigd in grote steden, waardoor mensen die op het platte land wonen er niet snel naar toe zullen gaan. Verder is kan men er maar voor een beperkt aantal zaken terecht, waardoor mensen met meer gecompliceerde klachten er niet naar toe gaan. Tenslotte blijken een hoop mensen de klinieken niet te vertrouwen. “Een groot aantal mensen twijfelt aan de kwaliteit van de klinieken of gaat gewoon liever naar de vertrouwde huisarts”, zegt Tu. “Daarom zijn de bezoekersaantallen relatief laag.”

Medisch gemak

Toch zouden reguliere artsen het feit dat mensen naar de inloopklinieken gaan als een waarschuwing moeten zien, zo stellen deskundigen. Wat al bleek uit onder meer het onderzoek van Tu: het grote voordeel van de inloopklinieken is het gemak. Mensen kunnen er altijd terecht, ook ’s avonds en in het weekend. Bijna drie op de vijf patiënten van de klinieken zegt dat de openingstijden doorslaggevend zijn in hun keuze. Bijna 60 procent vindt het handig dat je er terecht kunt zonder afspraak en de helft vindt de locaties van de klinieken een groot pluspunt.

Altijd plek

De medische sector heeft een probleem en de inloopklinieken leggen de vinger op de zere plek. “Het probleem is toegankelijkheid”, zo zegt Charles Cutler, voorzitter van de ACP, het Amerikaanse College van Artsen. “Als je je huisarts belt voor een afspraak, kun je vaak alleen terecht op een onhandig tijdstip. Je moet een halve dag vrij nemen, bijvoorbeeld. Bij de klinieken heb je daar allemaal geen last van.”

Kort consult

Robert Wergin, de voorzitter van de AAFP, de Amerikaanse vereniging van huisartsen, is het met hem eens. “Patiënten kunnen zelden meteen terecht bij hun huisarts”, zo zegt hij. Wergin, die zelf een huisartsenpraktijk heeft, zag de toename van het aantal inloopklinieken in zijn omgeving als een signaal dat hij anders moest gaan werken. “Ik ging me afvragen waarom mijn patiënten naar die klinieken gaan. Ik kwam tot de conclusie dat ik niet lever wat ze nodig hebben.” Wergin opende in zijn praktijk een afdeling voor de kwalen waar de inloopklinieken zich op richten – keelpijn, oorontsteking, bijholteontsteking, blaasontstekingen bij vrouwen, bindvliesontsteking, verkoudheid en griep. Patiënten kunnen voor deze klachten direct terecht en worden meteen behandeld. “Ik kijk naar de oorontsteking en behandel die”, zegt Wergin. “Het is een kort consult.”

24-7 bereik?

Wergin is niet de enige. Volgens hem biedt nu 71 procent van de artsen die zijn verbonden aan de AAFP hun patiënten de mogelijkheid om dezelfde dag nog terecht te kunnen. Ruim 44 procent heeft ruimere openingstijden, zoals ’s ochtends vroeg of ’s avonds, na kantooruren. Bij 31 procent kunnen patiënten ook in het weekend terecht met acute klachten.

Volgens Charland is dit een goede ontwikkeling, maar sommige praktijken blijven het moeilijk vinden om zich aan te passen. Vooral de kleinere praktijken voor wie het niet echt loont om veel langer op te zijn. Juist zij zien hun patiënten vertrekken naar de inloopklinieken.

Poortwachter van de huisarts

Wergin geeft toe dat de inloopklinieken hun nut hebben en stelt dat huisartsen met ze samen zouden moeten werken, in het belang van de patiënten. Een goede communicatie is belangrijk, zo stelt hij, en de huisartsen en klinieken zouden informatie over patiënten moeten uitwisselen.

De meeste medische organisaties hebben geen probleem met de zorg die de klinieken momenteel leveren. Wel maken ze bezwaar tegen een eventuele uitbreiding van het aantal behandelingen. “We willen niet dat de klinieken zich gaan bezighouden met meer ernstige en chronische kwalen”, zegt Wergin namens de AAFP.

Walgreens kliniek

En toch is dat precies wat Walgreens van plan is. De Take Care Clinics van het bedrijf behandelen inmiddels chronische kwalen als astma, hoge bloeddruk, diabetes en een te hoog cholesterol.   Volgens Cutler is dit geen oplossing voor de problemen waar de Amerikaanse gezondheidszorg mee te maken heeft. “Het is te versnipperd en de patiënt staat niet centraal”, zo zegt hij. “Ideaal zou zijn als iedere patiënt een vaste praktijk heeft die zijn medische geschiedenis kent en waar hij altijd terecht kan, zodat hij niet naar zo’n inloopkliniek hoeft te gaan.”

Uitkomst voor onverzekerden?

Maar zelfs met de nieuwe zorgwet zullen er nog altijd miljoenen Amerikanen zonder ziektekostenverzekering zijn. Zij zullen geen vaste huisarts hebben. “Voor die mensen zijn de inloopklinieken een uitkomst”, zo zegt Tu. “Ook voor chronische kwalen.” Uit het onderzoek van de HSC bleek dat gezinnen met minstens één onverzekerd gezinslid drie keer zo vaak naar een inloopkliniek gaan, met name omdat ze geen vaste huisarts hebben. Ook mensen met een laag inkomen gaan vaker naar deze klinieken omdat ze geen vaste huisarts hebben en omdat de klinieken goedkoper zijn.

Een ongeremde groei van de inloopklinieken kan een bedreiging worden voor de onafhankelijke huisartsen. “De grootste bedreiging is als de klinieken hun zorgpakket uitbreiden en als de verpleegkundigen die er werken vaste klanten krijgen en zo in feite de huisarts van deze mensen worden”, zegt Charland.

Concurrent van de huisarts?

Artsen worden momenteel aangemoedigd om samen met andere artsen praktijken te openen waar de patiënt centraal staat en voor tal van klachten terecht kan. Momenteel zijn er in de Verenigde Staten als ruim 5.700 van dergelijke praktijken, waar in totaal zo’n 27.500 artsen werkzaam zijn. Deze praktijken zouden de toekomst van de zorg kunnen zijn, en uiteindelijk de inloopklinieken overbodig kunnen maken.

CVS, een bedrijf dat eigenaar is van een groot aantal inloopklinieken, ziet dat in. Het bedrijf werkt nu samen met diverse artsen en ziekenhuizen en probeert op die manier de zorg zo compleet en toegankelijk mogelijk te maken. Het bedrijf is nu geen concurrent meer van de gezondheidszorg, maar een onderdeel er van.

“Wat het lastig maakt om het nut van de klinieken te beoordelen, is dat veel huisartsen inmiddels met ze samenwerken – iets wat ze tien jaar geleden nog niet deden”, zegt Tu. “Als deze ontwikkeling doorzet, dan hebben de klinieken zeker een toekomst.”

(bron: modernmedicine)

 

Lees ook